Montreal (còn gọi là Mộng Lệ An) là thành phố duy nhất của Canada (và cũng là thành phố duy nhất trên thế giới) mà Pháp ngữ và Anh ngữ được công nhận là hai ngôn ngữ chính thức. Vì lý do này mà hầu như muốn làm các ngành nghề nào đòi hỏi phải giao tiếp với khách hàng thì bạn cần nên nói thông thạo cả 2 thứ tiếng. Những nơi công cộng đều có các bảng hiệu bằng cả tiếng Pháp và tiếng Anh.
Montreal - Thành phố của sự bình yên ...
Hoàng Thanh.
Montreal (còn gọi là Mộng Lệ An) là thành phố duy nhất của Canada (và cũng là thành phố duy nhất trên thế giới) mà Pháp ngữ và Anh ngữ được công nhận là hai ngôn ngữ chính thức. Vì lý do này mà hầu như muốn làm các ngành nghề nào đòi hỏi phải giao tiếp với khách hàng thì bạn cần nên nói thông thạo cả 2 thứ tiếng. Những nơi công cộng đều có các bảng hiệu bằng cả tiếng Pháp và tiếng Anh.
Phi trường Pierre Trudeau tại Montreal.
Nhắc về hai ngôn ngữ, thì chúng ta cần nên biết một câu chuyện lịch sử có một không hai về thành phố này. Người bản xứ (Quebecois) rất tự hào về tiếng Pháp của họ trong khi các sắc tộc di dân thì không thích (vì phải học 2 tiếng mệt quá). Người Quebecois luôn đấu tranh đòi quyền tự trị (muốn Quebec thành một đất nước độc lập tách ra khỏi Canada). Cách đây gần 20 năm thì phong trào đòi tự trị lên đến cao điểm. Thống đốc tiểu bang Quebec quá khích đã kêu gọi người dân " vùng lên " đòi tách khỏi Canada. Cần lưu ý rằng tiểu bang Québec là tiểu bang duy nhất trong toàn nước Canada có lá cờ riêng cho mình.
Cờ Québec và cờ Canada.
Chính phủ Canada rất lo lắng vì Quebec, đặc biệt là thành phố Montreal, là một trong những tiêu điểm chính có giá trị kinh tế, du lịch, lợi nhuận ... cao nhất của Canada. Thời gian tranh cãi này kéo dài gần 3 năm, gây tổn hại đến kinh tế Montreal không ít. Thành phần di dân (đa số nói tiếng Anh) di chuyển sang các tiểu bang khác sinh sống. Nhiều cơ sở của các công ty lớn cũng dời sang Toronto, nhà cửa xuống dốc thê thảm (cho cũng không ai dám lấy). Cuối cùng chính phủ Canada quyết định làm 1 cuộc trưng cầu dân ý. Người dân Quebec đi bầu lựa chọn cho số phận của chính mình bằng lá phiếu đánh vào ô : Yes (Tách) or No (Không Tách).
Toàn Canada căng thẳng trước ngày trưng cầu dân ý.
Tối hôm kiểm phiếu, cả nước Canada ... nín thở. Dân Quebec lo lắng, toàn dân Canada theo dõi mà tim đập thình thịch (vì mất Quebec - Montreal sẽ là một thiệt thòi lớn cho Canada). Giây phút căng thẳng lên đỉnh điểm khi kết quả được công bố (No thắng Yes với tỉ số suýt sao: 50.14/ 49.86 ). Trên tivi, người dân Canada ở khắp các tiểu bang khác ùa ra đường ôm nhau mừng rỡ, thành phần imigrants tại Montreal (chen nhau xem kết quả trên các màn hình lớn) la hét múa may quay cuồng, trong khi người bản xứ Quebecois thì ngậm ngùi sụt sịt ....
Thủ tướng Jean-Chrétien reo hò chiến thắng. Dân Québecois sầu não.
Từ ngày bỏ phiếu lịch sử đó, kinh tế Quebec phát triển nhanh đến chóng mặt. Các công ty dời chi nhánh về lại Montreal, giá nhà cửa dzọt lên như diều gặp gió, người dân từ các tiểu bang khác kéo về " quê xưa ". Cho đến nay thì các cựu thống đốc quá khích của tiểu bang Quebec lần lượt qua đời, người thì bị tai nạn, người bệnh tật già cả .... nên Quebec không còn phải đối mặt với vấn đề tách hay không tách nữa (hú hồn!)
Cũng nên nhắc qua rằng Canada và Úc là hai quốc gia, tuy hoàn toàn độc lập về mọi mặt (quân sự, kinh tế, chính trị, etc..) nhưng vẫn còn nằm trong khối " liên hiệp " do nữ hoàng Anh đứng đầu. Vì lý do này mà Úc và Canada chỉ có Thủ tướng chứ không có tổng thống. Mỗi 3-5 năm thì nữ hoàng Anh Elizabeth sang thăm Canada (chi phí mỗi lần đón tiếp nữ hoàng lên đến cả triệu đô la). Năm nay vì sức khỏe nên nữ hoàng không di chuyển được nên bà phái Hoàng tử William cùng vợ là Kate sang Ottawa - thủ đô Canada vào mùa hè thăm viếng Canada.
Về tiền tệ thì vào các năm 1990, 1 USD = 1.5 CAN, sau đó đồng đô la Mỹ cứ mất giá dần nên trong thập niên 2000 thì 1 USD = 1 CAN và đến ngày hôm nay (2016) thì do giá dầu tiếp tục giảm (Canada là một trong các nước xuất cảng dầu thô) cho nên đồng đô Mỹ lại tăng : 1 USD = 1.35 CAN .
Hình ảnh đặc trưng nhất của Canada là chiếc lá phong đỏ (mapple leaf) vì Canada có rất nhiều cây phong là loại cây vào mùa thu rụng lá rất nhiều tạo nên phong cảnh hết sức trữ tình mà không một du khách nào đến viếng Canada vào dịp này có thể nào quên.
Công viên với hàng cây phong vào mùa thu.
Nói về du lịch Canada, thì có những nơi bạn cần phải đến :
1/ Thác Niaraga thiên nhiên hùng vĩ . Đây là một thác nước mà theo hình thể địa lý thì nằm trên nước Mỹ, nhưng đứng trên đất Hoa kỳ bạn lại không thể nhìn rõ được.Phải du lịch sang Canada thì bạn mới nhìn ngắm được hình ảnh tuyệt vời của thác này, nhất là về đêm. Thác Niagara là một trong các điểm thu hút khách du lịch đông nhất trên thế giới (A Must See !)
2/ Thành phố Toronto : là thành phố đông dân nhất của Canada với nhiều kỹ nghệ tân tiến . Phố Tàu ở đây rất lớn mà nếu đi bộ thì bạn phải mất cả ngày mới xem hết.
3/ Thành phố Montreal : được du khách ưa chuộng vì phong cách nửa Âu nửa Mỹ. Người Âu châu thích vì nét hiện đại tối tân (giống Mỹ) trong khi du khách Hoa kỳ lại chuộng phong cách European style (cổ kính lãng mạn giống châu Âu).
Cổng Phố Tàu - Món quà thành phố Bắc kinh xây tặng Montreal và Biodôme tại Montréal.
Thánh đường St-Joseph - a must see - tại Montreal. Sân vận động lịch sử Olympic - nơi tổ chức Thế vận hội ngày trước
Khu phố cổ tại Montreal và Nhà thờ Notre-Dame, nơi tổ chức đám cưới và đám tang chồng ca sĩ Céline-Dion
4/ Thành phố Vancouver : khí hậu đặc biệt với 6 tháng mưa liên tục và 6 tháng không mưa. Nơi mà di dân "đại gia" Hongkong sang đông nhất, nhưng eo ôi, giờ mà đụng đến bất động sản nơi đây thì ... phỏng tay!
Montreal còn là một thành phố đa sắc tộc. Dân các nước tụ họp sống thành từng khu vực. Khu Việt nam (Côte des neiges = Dốc tuyết). Khu Ý (đường St-Laurent). Brazil (cũng trên đường St-Laurent nhưng gần phía nam thành phố). Khu Do thái (đường Van Horne), etc... Mỗi lần có cuộc tranh tài giữa hai đội banh vào dịp Thế vận hội football thế giới, chỉ cần chạy xe ngang là bạn biết ngay đội banh nào thắng hay thua. Có năm Brazil đoạt chức vô địch, cả khu Brazil kéo ra đường múa hát tưng bừng tổ chức đêm không ngủ. Có năm đội Italy thua sít sao ở trận bán kết, khu Ý lặng im lặng như tờ, những căn nhà Ý treo cờ ... rủ chia buồn cùng đất nước.
Little Italy và Khu Do thái tại Montréal.
Montreal có khoảng chừng hơn 35 ngàn người Việt nam sinh sống nên có không ít các nhà hàng VN , nhiều chùa chiền, các show ca nhạc, etc. Có thể nói tại Canada, Montréal là nơi tiếp nhận người tỵ nạn có bằng cấp chuyên môn với tỷ số tương đối cao, có liên hệ gia đình với các sinh viên du học trước năm 1975. Hơn nữa, Montréal là vùng Pháp thoại, cũng là nơi định cư, làm việc của nhiều nhân viên ngoại giao Việt Nam Cộng Hòa đã ít nhiều chịu ảnh hưởng văn hóa và giáo dục Pháp.
Đường Côte des neiges - con đường gần gũi với người Việt tại Montreal.
Montreal còn nổi tiếng với thành phố dưới đất (underground city). Nơi đây, ngay dưới lòng đất ở métro McGill, với hàng chục tầng thang máy lên xuống, bạn có thể sống thoải mái với đầy đủ các cửa hiệu shopping, nhà hàng ăn, khu vui chơi, phòng thể dục, vân vân và vân vân..
Thành phố này còn được nhắc đến bởi hệ thống métro (xe điện dưới lòng đất) hết sức tiện dụng. Xe điện ngầm vừa tối tân lại sạch sẽ và giúp bạn tiết kiệm thời gian di chuyển rất nhiều, giá cả lại khá rẻ. Bất cứ ở ngóc ngách nào trong thành phố, bạn chỉ cần xẹt ra trước cửa nhà là có ngay xe bus chở bạn đến metro rồi sẽ đưa bạn đến nơi bạn cần đến. Nhiều người dân Montreal không cần biết lái xe mà vẫn sống thong dong tự tại ở thành phố này.
Métro tại Montreal.
Tuy nhiên cái lợi đi kèm với cái bất lợi, vì metro cũng lại là 1 phương cách tự tử nhanh chóng và hiệu quả nhất. Cô cậu thất tình ư ? Nếu không đủ can đảm thắt cổ, đâm dao vào tim hay uống hằng chục viên thuốc ngủ thì ... có đây rồi. Này nhé bạn cứ đứng cà rà ở mép lề chờmetro đến. Khi dòng tàu lao đến vùn vụt mà chưa kịp giảm tốc thì ... a lê hấp ... nhắm mắt lại ... lao thẳng xuống đường rầy. Bảo đảm 99.9 % là tử thần sẽ đến welcome bạn ngay lập tức,không kịp đau, không kịp sợ hãi .. và chỉ trong tíc tắc bạn đã về bên kia thế giới. Amen!
Chính vì thế mà người dân Montreal rất có ý thức cao về điều này. Khi đứng đợi metro, họ thường để ý xem có những ai cà rà gần mép lề đường rầy hay không, nếu có là họ đến nhắc nhở ngay, hay giả đò hỏi han thăm dò để xem bạn có điều buồn phiền gì không ? Đôi lúc chỉcần vài câu thăm hỏi nhẹ nhàng đầy tình người mà đã khiến cho những con người đang tuyệt vọng tột cùng thay đổi suy nghĩ và từ bỏ ý định quyên sinh ...
Cũng nên nhắc qua một vài cá tính nổi bật rất dễ thương của người dân Canada nói chung và người Montreal nói riêng. Họ vô cùng hiếu khách và rất biết quan tâm (caring). Nếu bạn cần gì hay có việc gì thì nhiều người trên đường phố chạy đến giúp bạn ngay, và luôn giúp hết sức tận tình. Nhiều du khách đã kể lại những kinh nghiệm không thể nào quên về sự thân thiện và tình người nồng ấm ở xứ này. Chính vì cảm kích tấm lòng của người dân Canada mà du khách thế giới đã truyền miệng nhau câu nói " Canada xứ lạnh tình nồng " mà ngày nay đã trở nên như một châm ngôn trên các mẩu quảng cáo du lịch Canada..
Một ai đó nếu chẳng may ngất xỉu trên đường phố thì mọi người xúm ngay lại, kẻ gọi 911, người giúp làm hô hấp nhân tạo, bà già thì đứng vẫy tay dòng xe cộ xin dừng lại nhờ chở đến bệnh viện gần nhất, cậu thanh niên thì bồng nạn nhân đến nơi cần thiết. Họ làm tất cả những điều đó hoàn toàn rất tự nhiên, rất vô tư và đầy tính nhân bản.
Thế thì tại sao rất hiếm thấy các cảnh này tại Hoa kỳ ? Xin thưa ... vì luật lệ rất khác nhau ởhai quốc gia. Ở Mỹ nếu có lòng tốt đi nữa nhưng nếu lỡ bạn đụng vào người nạn nhân mà không may họ chết trên đường đến bệnh viện thì gia đình họ có thể thưa kiện gây phiền phức cho bạn và thậm chí bạn có thể bị tán gia bại sản. Trong khi tại Canada cho dù có việc gì tệhại nhất thì gia đình nạn nhân vẫn luôn chân thành biết ơn tất cả những ai đã hết lòng giúp người thân của họ. Người dân Canada không thích và không ưa sự rắc rối. Người dân Canada biết appreciate lòng tốt và cảm kích tình người ...
Một điểm đặc biệt nữa là người dân Canada luôn ưa chuộng cuộc sống bình yên. Họ luôn bao dung tha thứ và không thích thưa kiện (nghề luật sư không kiếm nhiều tiền như ở Hoa kỳ). Một người dược sĩ lỡ đưa nhầm thuốc, dù cho người bệnh vì không biết nên đã uống 1 viên vào bụng rồi, nhưng nếu người dược sĩ thành thật nhận lỗi thì người dân Montreal, hay Canada nói chung đều " từ bi hỷ xả " cho bạn ngay. Còn nếu không may mà người dược sĩ kia làm việc tại Hoa kỳ thì eo ôi, không những bị mất license mà còn phải ra tòa bồi thường thiệt hại cho bệnh nhân và rồi người dược sĩ sẽ bị trầm cảm trong suốt thời gian chờ đợi ra hầu tòa, và tương lai sẽ có thể mất nhà mất tài sản vì bị thưa kiện như chơi ...
Người dân Montreal an hưởng cuộc sống.
Cũng không quên rằng Canada trong 8 năm liên tiếp đều liên tục được Liên hiệp quốc bình chọn là đất nước có " chỉ số hạnh phúc " cao nhất thế giới . Theo các thống kê thì đa số người dân Canada đều hài lòng với hạnh phúc mà họ đang có (dựa trên các mặt về kinh tế, vật chất, tinh thần, sức khỏe, điều kiện giáo dục, y tế, môi trường sống, cảm giác an toàn, quan hệgiữa người và người ... ). Người dân Canada luôn tự hào về đất nước mình, đặc biệt là về hệ thống y tế và giáo dục miễn phí của đất nước mình. Người dân Canada có sự bình an trong tâm hồn. Họ không phải lo đi cày 2, 3 jobs để lo cho con mình có chi phí vào đại học. Họ không phải lo dành dụm tiền cho hậu vận khi sức khỏe sa sút hay khi tử thần bắt đầu lộ diện. Họ vui vẻ chấp nhận đóng thuế cao hơn (chừng 8% cao hơn so với Mỹ nếu cùng mức thu nhập hằng năm). Họ biết enjoy cuộc sống thật sự vì họ biết đủ là đủ.
Hệ thống y tế bảo đảm sức khỏe - sự an tâm của người dân Canada.
Một chi tiết nữa cần lưu ý là chính phủ Canada không cho phép sỡ hữu và buôn bán vũ khí. Chính vì vậy mà người dân Canada cảm nhận được sự an toàn hơn người dân Mỹ. Họ không phải sợ cái cảnh có một kẻ tâm thần nào đó cầm súng vào trường học bắn xối xả vào con mình, cũng không cần lo ngại những thành phần quá khích nổ bom tự sát tại các chỗ đông người. Chi phí an ninh quốc phòng của Canada nhỏ hơn, nếu so với Hoa kỳ, vì các nhóm khủng bố Hồi giáo ít nhắm vào Canada như 1 mục tiêu để gây tiếng vang ...
Nếu như Việt nam tự hào với hơn 4000 năm văn hiến thì Canada hãnh diện với gần 150 lịch sử của mình (riêng tiểu bang Québec thì lại hơn 350 năm rồi đấy). Họ hãnh diện vì điều gì? Việt nam chiến tranh triền miên nên người dân Việt tự hào về tinh thần bất khuất. Canada không có chiến tranh nên người dân nước này hãnh diện về sự hòa bình và sự hiện hữu của hàng ngàn vị Thánh của đất nước họ. Theo dòng lịch sử, Canada có vô số những " anh hùng " hy sinh cả cuộc đời mình chăm lo cho người khác. Khi qua đời họ được phong Thánh. Bởi thế không có gì lạ khi ở Mỹ những con đường mang tên những loài hoa quả như Orange, Olive, Flower , Pecan, etc... trong khi tại Canada thì hầu hết đường phố được gọi bằng tên các vị thánh để tưởng niệm công ơn họ : đường St- Catherine ( nữ thánh ), St-Hubert, St Joseph, St- Jacques, etc...
Đường Ste-Catherine- con đường nổi tiếng tại Montreal và Chợ trái cây Jean-Talon
Khi được phỏng vấn thì hơn 80 % người dân Canada đã trả lời rằng " Nếu được lựa chọn thì tôi vẫn chọn được là người dân của đất nước Canada ". Sẽ rất xúc động khi bạn xem một video clip quay cảnh một bà cụ người Canada lúc sắp qua đời ở tuổi 102 : con cháu quây quần đông đủ bên giường bệnh, hỏi bà còn có điều gì muốn trăn trối. Bà khó nhọc mở miệng " Tôi không có điều gì phải phàn nàn về cuộc sống của mình. Tôi rất hài lòng và mãn nguyện đã được là một công dân Canada - đất nước của Hòa bình, của Công bằng, của Tự do và Hạnh phúc .."
Bốn điều này có phải là mơ ước của nhiều người chúng ta không, hở bạn ?
Hoàng Thanh
(Nhật báo Viễn đông)
