Trang sử mở đầu của Ni giới Việt Nam có thể bắt nguồn
từ lâu xa, có ảnh hưởng lớn đến tinh thần xuất gia tu
học hóa đạo của chư ni. Các vị sống theo hoàn cảnh đất
nước, thời loạn lạc dẹp giặc, thời bình hay thua trận thì
ẩn tu bảo toàn chí khí. Trang sử bi hùng của chư ni Việt
Nam vào thế kỷ thứ nhất, sẽ còn rất nhiều không thể
thâu lượm hết. Chúng ta không có điều kiện đi sâu vào
các chùa làng đền miếu, không ghi hết được hành trạng
các vị ni ẩn dật rải rác trong dân gian.
Chư Ni thời Hai Bà Trưng
Việt Nam chịu ảnh hưởng Phật giáo Bắc truyền ngay từ thời đầu
du nhập. Hình ảnh một Ni sư áo nâu, hiền hòa bình dị trong
chốn chùa quê có lẽ quen thuộc với nếp sống dân tộc. Dấu tích
ni giới có mặt sớm nhất được phát hiện theo tài liệu lịch sử về
các vị nữ tướng của Hai Bà Trưng.
Công chúa Bát Nàn (công chúa dẹp nạn): Người trấn Sơn Nam
(Hưng Yên) xinh đẹp giỏi võ. Bị thái thú Tô Định bức hiếp, bà
chạy về trốn lánh ở chùa xã Tiên La, Thái Bình. Khoảng năm
36-39, Hai Bà Trưng khởi nghĩa chống quân Hán, ba chiêu mộ
khoảng 3000 nữ binh, cung xung phong dẹp giặc. Năm Canh Tý
(40),
Điện thờ công chúa Bát Nàn, xã Tiên La - Hưng Hà -
Thái Bình
The shrine in honour of Princess Bat Nan at Tien La
Commune, Hung Ha Dist., Thai Binh Prov.
Hai Bà đánh bại giặc Hán, lên ngôi vua, phong nữ tướng Bát
Nàn làm công chúa. Bà không tham mến danh vị, xin trở về
chùa tu tập. Thời gian tinh chuyên hoằng truyền tại chùa xã Tiên
La, bà được dân chúng thương mến tuởng nhớ. Khi bà viên tịch,
mọi người lập đền thờ, hằng năm mở hội vào ngày 16 tháng 3
Âm lịch.
Ba Thiều Hoa: Người vùng Phú Thọ. Thời gian niên thiếu bà đã
từng tu tập ở chùa Phúc Khánh làng Hiền Quang. Hưởng ứng
CUộC khởi nghĩa của Hai Bà Trưng, bà chiêu mộ nữ binh cùng
dẹp giặc. Thắng trận xong, bà lui xin trở về chùa tiếp tục
đường đạo. Khi bà viên tịch, Trưng Vương truy phong là Phù
Vương công chúa và ra lệnh cho dân chúng lập đền thờ. Hàng
năm vào ngày 13 tháng Giêng, làng Hiền Quang đều tổ chức
lễ hội để kỷ niệm bà.
Đền thờ công chúa Phương Dung, thôn Yên Phú - Thanh
Trì - Hà Nội
The temple on hornour of Princess Phuong Dung, Yen
Phu village, Thanh Tri Dist., Ha Noi
Bà Vĩnh Huy: Người huyện Đông Triều, theo Hai Bà
Trưng khởi nghĩa lúc 16 tuổi. Khi Hai Bà thua trận tuẫn
tiết, bà lui về ẩn tu ở chùa Cổ Châu (chùa Dâu), Kinh
Bắc.
Các vị nữ tướng khác như công chúa Phương Dung,
Nguyệt Thai, Nguyệt Độ), công chúa Chiêu Dung đều đã
từng theo Hai Bà xuất quân dẹp giặc. Năm 43, Mã Viện
đem quân tái chiến, Hai Bà thua trận tuẫn tiết, các nữ
tướng mỗi người tự về chùa tu tập. Hiện tại trên khu
vực chùa tháp Yên Tử vẫn còn truyền thuyết về hai vị
Nguyệt Thai, Nguyệt Độ). 1
1 Tài liệu của giáo Sư Nguyễn Hiền Đức.
Miếu thờ hai vị nữ tướng Nguyệt Thai, Nguyệt Độ tại
huyện Bình Giang Dist., Hai Duong Prov.
The joss house in honour of the women generals Nguy¢t
Thai and Nguyet Do at Binh Giang Dist., Hai Duong
Prov.
Tài Liệu
Trích Lược Sử Ni Giới Bắc Tông Việt Nam, A BRIEF HlSTORY OF
THE VIETNAM, AHAYANA BHIKKHUNI SANGHA, Tỳ Kheo Ni Như
Đức Biên Soạn, Compiled by Bhikkhuni Nhu Duc
