23. Ứng Dụng Lời Phật Dạy
Đỗ Văn Khoa
Tôi sinh năm 1974 tại ấp Tân Lập xã Bình Trưng Huyện Thủ Đức.
Khi còn bé, nhà rất nghèo. Tôi chỉ mặc quần cột dây thun, luôn cởi trần do không có đủ áo mặc hằng ngày. Mẹ chạy xe đạp ôm cả ngày kiếm tiền nuôi sáu anh em. Ba đi biền biệt thỉnh thoảng về nhà vài hôm lại đi.
Vì không đủ tiền mua gạo, anh chị em chúng tôi thường ngủ thật nhiều để quên đi cái đói luôn cồn cào trong bụng. Quanh năm cả nhà chỉ ăn có một bữa trong ngày. Bữa ăn thường là trứng trộn với đậu hũ. Nước mắm hoặc đậu phộng. Đôi khi là một cái bánh ú. Mỗi khi trời mưa, nhà dột nước dâng cao. Cả nhà vừa ăn vừa tát nước. Thức cả đêm không ngủ được.
Lớn lên, tôi thường bị mặc cảm, tự ti và mang cảm giác buồn man mác mỗi khi nghĩ về thời thơ ấu cơ cực của mình. Tôi luôn sống trong giả dối, khát khao có thật nhiều tiền. Nỗi sợ lớn nhất trong tôi là bị rơi vào cảnh nghèo khó. Nó ám ảnh đeo bám tôi trong từng suy nghĩ, trong từng hành động. Nó ăn sâu vào tiềm thức làm tôi đánh mất chính bản thân mình trong suốt thời gian dài.
Trong đầu tôi luôn nghĩ về tiền bạc và sự giàu có. Tôi bị tiền bạc chi phối trong mọi lúc.
Thời cấp 3, tôi trằn trọc hằng đêm không sao ngủ được vì luôn nghĩ đến cách thoát khỏi nghèo túng. Mất ngủ thời gian dài làm thần kinh bị suy nhược, hay nói nhảm. Cơ thể gầy yếu. Mẹ rất buồn vì nghĩ tôi bị tâm thần nhưng không có tiền cho tôi đi khám bệnh.
Năm 1996, trong lúc còn đang học đại học, tôi may mắn làm việc cho công ty phục vụ mặt đất Tân Sơn Nhất với mức thu nhập khá vào thời ấy. Ngoài công việc chính làm theo ca, tôi còn tranh thủ làm thêm nhiều công việc phụ kiếm thêm thu nhập. Tôi làm bất kể quên ngày tháng, không nghỉ phép, không bồi bổ. Kết quả là tôi bị suy nhược về thể chất.
Trong giai đoạn này, tôi không dành thời gian và tâm trí cho việc đi nhà thờ. Xưng tội tôi cũng bỏ. Tôi bỏ rơi Chúa của tôi mặc dù tôi đã từng là một giáo lý viên dạy kinh thánh cho các em nhỏ tại giáo xứ Tân Lập nơi tôi sinh sống. Tôi không sống theo 10 điều răn của Chúa. Trong đầu tôi chỉ có tiền và tiền.
Công việc chính của tôi liên quan đến kiểm soát tải trọng hành lý và hàng hóa. Tính toán cân bằng phân bổ tải trọng cho các chuyến bay trong nước và nước ngoài.
Năm 2002, tôi may mắn gặp được người con gái đoan trang, xinh đẹp và nết na làm chung cơ quan. Cô ấy tên Trang. Nhà cô ấy rất giàu. Còn tôi vẫn đang rất nghèo.
Năm 2002, sau sáu tháng làm quen và tìm hiểu. Chúng tôi kết hôn. Vợ tôi là người phụ nữ sùng đạo Phật. Còn tôi là người Công giáo chính thống nhưng không đi nhà thờ.
Vì tình yêu, chúng tôi cưới nhau vượt qua rào cản tín ngưỡng. Vượt qua mọi thị phi, vượt qua rào cản giàu nghèo để đến với nhau. Chúng tôi thỏa thuận, đạo ai người ấy theo. Trong lòng tôi, thờ phụng và tin vào Chúa Ba Ngôi luôn là niềm tin mạnh mẽ mặc dù tôi không đi nhà thờ, không thường xuyên xưng tội và rước mình thánh Chúa.
Khoảng những năm 2018, rất nhiều người Phật tử học và thực tập thiền định. Vợ tôi cũng thế.
Khi tiếp xúc với họ và quan sát trên mạng xã hội. Tôi nhận ra có rất nhiều người, sau thời gian thực hành thiền định. Họ tự xưng mình là người được sinh ra để cứu độ nhân loại, họ là các thần linh trên trời. Họ nhìn thấy Phật, thấy Chúa trong khi thiền định… tư tưởng của họ bắt đầu xuất hiện những suy nghĩ không chuẩn mực, có thái độ kiêu mạn và tự tôn. Họ bắt đầu mở lớp dạy thiền kiếm tiền và luôn cho mình là một tầng lớp thiêng liêng. Một người thuộc cõi trên.
Hành vi lại trái ngược với những chân lý thốt ra từ họ. Họ hay dễ cáu giận và nóng tính khi có việc bất như ý. Họ hay tự đề cao bản thân và đánh giá thấp người đối diện. Họ sống trong một thế giới ảo của riêng họ.
Lo lắng vợ tôi cũng bị vô minh khi tham thiền. Lo lắng vợ tôi thiền định không đúng cách. Tôi bắt đầu nghiên cứu Phập pháp và thiền định với mục đích ngăn ngừa tính vô minh có thể xảy đến với cô ấy. Tôi lo sợ mất cô ấy. Tôi lo sợ cô ấy sẽ đánh mất bản thân mình.
Lúc đầu, tôi chỉ đọc những quyển sách ngắn của các bậc thiền sư như thầy Thích Nhất Hạnh. . nói về tam độc tham, sân, si, vô minh trong những lúc rảnh rỗi hoặc trước khi đi ngủ. Các thông điệp của các thầy mang đến cho tôi như một cơn sóng phá vỡ mọi định kiến sai lầm về Phật giáo. Nó thật gần gũi, thật chi tiết và thực tế. Trong tôi bừng tỉnh và thấu hiểu nỗi khổ đang chất chứa bấy lâu mà tôi đang mang trong lòng trong thời gian dài. Tôi như đứa bé háo hức, hạnh phúc khi được quà. Như trời bừng sáng sau cơn mưa. Như ánh mặt trời ló dạng sau khi mây tan. Phật pháp thật vi diệu và bao la.
Tôi bắt đầu thực hành về chánh niệm. Đầu tiên, tôi không dùng điện thoại mỗi khi ăn, khi đi vệ sinh. Tôi tỏ lòng biết ơn vì có bữa ăn này. Tôi nhai thật chậm, cảm nhận mùi vị của từng
món ăn. Tôi uống nước chậm lại, cảm nhận vị của nước. Tôi chú ý lắng nghe từng lời nói khi giao tiếp với người xung quanh. Tôi tập trung hoàn toàn vào tất cả những gì mình đang làm cho dù những việc làm nhỏ nhất như lau nhà, rửa chén bát. Tôi làm trong chánh niệm và lòng hoan hỉ. Tôi suy niệm về vô thường bằng việc mình quán tưởng cái chết trong khi thiền định. Mọi chuyện đều theo qui luật sinh diệt. Khi sinh ra sẽ mất đi. Cái này có sẽ sinh ra cái kia. Cái này mất đi cái kia cũng mất đi. Cuộc sống thay đổi từng giây, cơ thể tôi cũng đang chết từng ngày mà tôi không cảm nhận được thôi. Cái chết ngày càng đến gần hơn theo thời gian. Tôi dần bỏ được những ký ức không tốt trong quá khứ vì tôi hiểu rằng phải bỏ lại con thuyền khi đã qua sông. Tôi tập trung sống trong hiện tại nhưng không mơ hồ về tương lai vì tôi hiểu rằng hiện tại quyết định tương lai. Nếu tôi trồng cây ớt, tôi sẽ có quả ớt. Tôi sống hoan hỉ trong từng phút giây và thầm biết ơn và trân quí những gì mình đang có.
Về vô minh, tôi hiểu rằng thân này là không thật, chỉ giả tạm được tạo bởi Tứ Đại. Ai rồi cũng sinh, lão, bệnh, tử. Thay vì đi tìm trí khôn tôi nỗ lực đi tìm trí huệ qua việc thực hành GIỚI - ĐỊNH - HUỆ. Vật chất, của cải không ngăn được cái chết, khi chết đi mọi thứ phải bỏ lại chỉ với thân rệu rã này đi cùng với nghiệp quả. Tôi thực tập giữ giới một cách nghiêm túc, không nói dối, không trộm cắp, không tà dâm, không nói điều sai, không uống rượu. Dành thời gian cho thiền định nhiều hơn.
Hạn chế ham muốn tiền bạc, chức vụ thay bằng việc cải thiện tâm nhiều hơn. Xóa bỏ những suy nghĩ không tốt về người khác. Không suy nghĩ lan man cố gắng tập trung tâm mình để trở nên thanh tịnh. Tôi thu mình lại, cố gắng đi vào bên trong bản ngã của mình.
Mọi cố gắng của tôi bắt đầu có kết quả sau vài tháng thực hành. Tôi ăn gì cũng thấy ngon thậm chí ăn những món rất bình thường như trứng luộc chấm nước mắm. Trong tôi thấu hiểu về lòng biết ơn khi hiểu được cá nhân không thể tồn tại và thành
công nếu không nhờ mọi người xung quanh, nhờ thầy cô, nhờ gia đình, bạn bè và đồng nghiêp. Tôi cũng biết ơn sâu sắc khi mình được ban cho thân thể lành lặn, công việc tốt, có trí thông minh và có một người vợ ngoan hiền.
Mục đích kiếm tiền bất chấp ngày đêm trong tôi không còn mãnh liệt như ngày xưa. Thay vào đó tôi thực hành lòng từ bi qua những lần lái xe hơn 700 km giúp đỡ những hoàn cảnh khó khăn, thiếu thốn vùng cao. Khi trao quà cho các em học sinh đồng bào đi chân đất, quần áo rách, mặt lem nhem bụi đất. Thấy các em hạnh phúc tươi cười khi nhận quà. Tôi cũng vui và hạnh phúc hơn. Tôi thấy mình có một chút công sức giúp đỡ và động viên tinh thần các em.
Thật ngạc nhiên, sức khỏe tôi được cải thiện rất nhiều. Tôi yêu đời hơn, cười nhiều ít nóng giận và lo nghĩ. Tôi kiểm soát tâm mình tốt hơn sau mỗi lần thiền định. Nhiều người giúp đỡ và động viên tôi nhiều hơn mỗi khi tôi gặp khó khăn. Tôi cảm nhận có sự thay đổi lớn trong tôi. Một cuộc sống mới đang hình thành.
Một kỷ niệm khó quên nhất trong đời là khi vợ người bạn thân của tôi tự vẫn để lại hai đứa con thơ. Bạn tôi bị áp lực và đè nén cao độ khi bị thị phi từ dư luận. Bạn ấy không thể ngủ trong suốt thời gian dài. Có những lúc yếu lòng, bạn ấy muốn quyên sinh để quên đi nỗi đau trong lòng.
Tôi đến với bạn, giải thích rõ ràng về Duyên khởi, về vô thường, nghiệp quả và tứ diệu đế.
Lạ lùng thay, bạn tôi vui vẻ trở lại, yêu đời và bắt nhịp lại cuộc sống hằng ngày với lòng hân hoan.
Tôi còn nhớ, vào buổi sáng thứ hai. Bạn tặng tôi một chiếc đồng hồ đắt giá mà bạn tôi yêu thích. Tôi bất ngờ và ngạc nhiên không hiểu lý do tại sao bạn lại tặng tôi. Bạn vui vẻ nói: bạn đã giúp tôi vượt qua khó khăn. Nhờ bạn tôi mới hiểu được cuộc sống này thật vô thường, bất ổn định luôn thay đổi. Quan trọng hơn bạn đã giúp đỡ rất nhiều hoàn cảnh khó khăn. Tôi tặng bạn
chiếc đồng hồ này là tỏ lòng biết ơn và mong rằng món quà này động viên tấm lòng tốt của ban.
Món quà của bạn khích lệ và là nguồn cảm hứng đối với tôi.
Tôi ngày đêm nghe giảng về các kinh Phật như Kinh Kim Cang, Bát Nhã Ba La Mật, Kinh Pháp hoa, Kinh Kalama qua Youtube, đọc Kim Cang thừa, chú giải Kinh trong thư viện Hoa Sen.
Thật ngạc nhiên, nhờ nghiên cứu Phật pháp và thực hành thiền định. Kiên trì giữ giới. Tôi thấu hiểu Kinh thánh và lời Chúa một cách rõ ràng và chi tiết hơn. Lòng tin trong tôi mạnh mẽ hơn bao giờ hết. Tôi như người tìm được kho báu. Tìm ra được chân lý cho đời mình.
Tôi cũng nhận thấy rằng có rất nhiều điểm tương đồng trong hai tôn giáo nhưng chỉ khác nhau trong cách diễn giải nội dung mà thôi. Điểm chung nhất của hai tôn giáo là đức tin phải thật vững mạnh mới có thể vượt qua thử thách để đạt đến mục đích. Lòng từ bi không thể thiếu trong cuộc sống và đạt đến giác ngộ cũng như theo cách diễn giải của đạo Thiên Chúa là được lên Thiên đàng. Tất cả đều do chính bản thân mình tự giải thoát mình. Không ai có thể giúp bạn.
Phật và Chúa cho bạn hướng đi. Bạn là người thực hiện.
Tôi thực hành lòng từ bi qua việc không còn mang hận thù trong lòng với anh đồng nghiệp có ân oán với tôi hơn 20 năm. Lúc đầu tôi nhắn tin hỏi thăm, sau chúng tôi đi uống cà phê nói chuyện phiếm. Đôi khi đi nhậu. Tôi tập yêu mến và bố thí người nghèo, phát quà và thực phẩm cho những người khó khăn. Bỏ tâm hận thù và phân biệt với những người không thích tôi.
Tôi cũng hiểu ra rằng trên đời này, không ai được yêu mến tuyệt đối dù có là bậc thánh, là Phật, là Chúa. Cuộc đời là thế nên tôi quyết từ bỏ lối suy nghĩ nhị nguyên. Tôi cố gắng thực hành không quá vui hoặc quá buồn. Không tự mãn khi được
khen, không buồn khi bị chê.
Tôi cũng thực hiện nhiều chuyến từ thiện hơn, hai chuyến mỗi năm, giúp hàng trăm hoàn cảnh khó khăn, thiếu thốn nhất là các em học sinh mầm non và tiểu học.
Thực hành đức tin tuyệt đối là điều khó khăn nhất vì sống trong bụi trần ít nhiều cũng bị dính bụi. Tôi thất bại nhiều lần vì niềm tin bị lung lay. Tôi cầu nguyện, tôi đọc kinh hằng ngày nhưng không thành công trọn vẹn.
Rồi một ngày, tôi nhận ra rằng chỉ mình mới cứu được mình. Chúa và Phật là đấng vạch ra con đường, còn con người phải tự đi để đến. Tôi cũng hiểu ra rằng Thiên Đường hay Địa ngục không phải ở trên trời cao hay dưới lòng đất tối tăm. Thực ra nó nằm trong chính chúng ta.
Sau một thời gian nghiên cứu Phật pháp, con người tôi đã thay đổi rất nhiều theo hướng tích cực điển hình là tôi không còn sát sinh, từ bỏ ăn thịt chó, không còn giết muỗi, thả hết chim trong lồng.
Tôi không còn mang sân hận trong lòng hay ghen tị khi người khác hơn mình. Tôi biết ơn và hài lòng với tất cả những gì mình đang có.
Khi tìm hiểu sâu hơn về Tánh Không, về Chân như và vô ngã. Khái niệm này thật khó hiểu đối với tôi. Nó thật mơ hồ và phức tạp.
Tôi tập trung tìm hiểu những bài giảng của thầy Thích Thanh Từ, của thiền sư Ajahn Chah qua Youtube. Tôi nghe ngày đêm kể cả khi ngủ thiếp đi khi tỉnh dậy lại nghe tiếp.
Khi có một chút khái niệm và hiểu sơ qua về Tánh không, về Chân như và vô ngã. Tôi bắt đầu áp dụng trong cuộc sống hằng ngày.
Đầu tiên, khi nhìn mọi chuyện tôi luyện không bị nó cuốn theo. Không đánh giá hình tướng của nó. Chỉ tập trung quan sát
và bình thản nhìn nó xảy ra với một tâm không sao động. Tôi tập trung quan sát hơi thở mọi lúc. Quan sát tâm mình và điều chỉnh nó quay lại khi nghĩ vu vơ. Cố gắng để tâm trí trống không càng lâu càng tốt. Tôi thấu hiểu rằng mọi chuyện, mọi sự vật có trên đời này đều có lý do của nó.
Tôi không còn đánh giá người khác thay vào đó là sự quan sát nó như là. Bỏ những buổi cafe nói chuyện vô bổ với bạn bè. Thay vào đó là ngồi một mình tập trung kiểm soát hơi thở.
Tôi ăn vừa đủ no, không quan trọng ngon dở vì biết rằng ăn để tồn tại và có sức khỏe để tiếp tục tu tập và có cơ hội giúp đỡ mọi người. Mặc đơn giản hơn, không cầu kỳ chau chuốt.
Tôi nói ít hơn, thay vào đó là quan sát nhiều hơn. Hạ thấp cái tôi bằng việc làm những việc nhỏ nhất và tầm thường nhất trong cơ quan mặc dù chức vụ cao tôi không cần phải làm những việc đó. Tôi làm việc và hoàn thành công việc trong yên lặng. Không chứng tỏ thành tích với đồng nghiệp và cấp trên. Tôi cố gắng giúp khách hàng nhiều hơn với tâm hoan hỉ, hạn chế nóng giận.
Trong những lúc rảnh rỗi, thay vì tán gẫu với đồng nghiệp. Tôi tranh thủ vào Thư Viện Hoa Sen nghiên cứu thêm về Kim Cang thừa, về Kinh và Thiền. Tôi tập trung giữ chánh niệm, khi tôi nói tôi biết mình đang nói, khi tôi đi tôi biết mình đang đi…
Trong cuộc sống gia đình. Tôi chú ý lắng nghe vợ nhiều hơn. Mỗi khi vợ cằn nhằn, cáu gắt thay vì giận và to tiếng. Tôi nhận biết mình một phần có lỗi trong mọi chuyện nên chủ động sửa lỗi và nhận lỗi với vợ. Những khi vợ nói không đúng về mình, tôi chỉ im lặng vì biết rằng cô ấy sẽ nhận ra mình sai sau đó thôi. Tôi kiên nhẫn chờ đợi cơ hội giải thích.
Tôi thầm cám ơn vợ đã không vì phân biệt giàu nghèo mà đến với tôi. Tôi cám ơn vợ đã sinh cho tôi hai đứa con ngoan hiền. Tôi cám ơn vợ vì luôn yêu thương và lo lắng cho tôi. Vợ đã cho tôi một gia đình hạnh phúc. Một mái ấm đích thực. Tôi thật may mắn và hạnh phúc.
Tôi chuyển qua tâm từ bi, không mong cầu trong việc giáo dục và nuôi dạy con cái. Không la mắng khi con sai nhưng chỉ ân cần giải thích lý do không đúng cho con. Tôi để con tự do lựa chọn hướng đi cho mình. Tự do học những môn ưa thích. Con tự do trao đổi ý kiến, quan điểm của mình một cách thẳng thắn với cha mẹ. Tôi dùng tình yêu thương để nuôi dạy con.
Vì biết rằng thân này là quí báu, khi còn trẻ khỏe là cơ hội để tu tập chuẩn bị cho cái chết có thể xảy đến bắt cứ lúc nào. Khi già sẽ không còn cơ hội tốt để học giáo pháp. Giống như ví dụ đức Phật đưa ra về 4 con ngựa. Con ngựa khôn chỉ cần giơ roi lên là chạy. Đó là người thông minh biết tu tập sớm. Con ngựa thứ hai phải đánh mới chạy. Là những người thấy người hàng xóm, bạn bè mất mới lo tu thân. Con ngựa thứ ba đánh thật đau mới chạy là những người thấy cha mẹ, anh em bị mất mới lo tu thân. Còn con ngựa thứ tư đánh thật đau vẫn không chạy. Là những người đang vô minh, nghiêp lực thấp không muốn nghe phật pháp, không thực hành tu thân. Về già thân thể ốm đau, mệt mỏi sẽ không thể tiếp thu được pháp. Khi chết sẽ rơi vào trạng thía hoảng loạn trong kỳ trung ấm. Tôi dành thời gian rảnh nhiều hơn cho tu tập thay vì tìm cách kiếm tiền. Tôi chuyên tâm rèn luyện thể lực và thiền định nhiều hơn.
Tôi tâm đắc với câu hỏi tại sao mọi người chuyên tâm tu tập, đi chùa, làm từ thiện trong một thời gian dài đến khi già nhưng vẫn không thay đổi bản tính của mình. Vẫn tham, sân, si. Vẫn vô minh và sợ chết.
Tôi nhận ra rằng, họ nghe Phật Pháp rồi để đó không thực hành. Họ cúng dường cho an tâm là mình có tâm thành kính với Phật. Họ giúp người không phải vì lòng từ bi mà vì cái tôi của họ. Họ muốn chứng tỏ mình là người tốt với mọi người.
Trong lời nói, họ tuôn ra toàn những chân lý nhưng hành động lại trái ngược. Mục đích bao giờ cũng là dành phần lợi lạc cho mình.
Thật khó để vượt qua những điều này bởi bản chất thực của con người là sợ chết, làm bám víu vào thân vô thường này. Luôn cho bản ngã của mình là thật.
Tôi chú tâm thực hành về lòng từ bi bằng việc thực hành lời dạy sau: “Lạy chúa Jesu,xin dạy con biết sống quảng đại. Biết phụng sự Chúa cho xứng đáng. Biết cho đi mà không cần tính toán. Biết chiến đấu mà không sợ nguy khó. Biết làm việc mà không cần an nghỉ. Biết xả thân mà không tìm một phần thưởng nào khác ngoài việc biết mình đã thi hành thánh ý Chúa.”
Còn trong Phật Pháp, tôi luôn quán chiếu Vô Thường, vô ngã và niết bàn trong mọi lúc, mọi hành động.
Tôi không chắc mình có đạt đến giải thoát trong tương lai hay không. Nhưng hiện tại cuộc sống và con người tôi thay đổi một cách kỳ diệu. Cuộc sống thật đẹp, thật hạnh phúc và tốt lành.
Mọi chuyện xảy đến và đi một cách nhẹ nhàng, không lo lâu và phiền muộn. Tôi vui vẻ trong mọi bước chân, hoa nở rực rỡ, cỏ xanh tươi hơn. Bầu trời luôn trong xanh và tĩnh lặng.
Tâm trí tôi an lành, không còn sân hận và ganh tỵ với những điều nhỏ nhặt hằng ngày. Tôi yêu và biết ơn vợ tôi nhiều hơn. Tôi hãnh diện và cám ơn các con luôn học hành chăm chỉ và ngoan hiền. Tôi cám ơn vì sức khỏe luôn khỏe mạnh và công việc luôn thuận lợi, ít khó khăn hơn. Đồng nghiệp yêu quí tôi hơn trước. Tôi có cơ hội giúp đỡ nhiều hoàn cảnh khó khăn thiếu thốn hơn vì rất nhiều nhà hảo tâm tin tưởng, hỗ trợ tài chính cho những buổi từ thiện.
Tôi biết con đường đạt đến giải thoát phải trải qua muôn vạn kiếp. Tôi sẽ vẫn nỗ lực hết mình vì ly nước đầy bởi những giọt nước. Con đường được tạo bởi bàn chân con người.
Tôi xin trích dẫn kim chỉ nam trong thực hành đời sống hằng ngày của tôi qua Kinh Pháp Cú:
Chạy xa, sống một mình, không thân, ẩn hang sâu. Ai điều phục được tâm, thoát khỏi ma trói buộc.
Tôi đang ngày đêm nỗ lực điều phục tâm mình. Cố gắng chiến thắng bản thân tránh xa cám dỗ.
Tránh xa những người bạn xấu làm sao nhãng việc tu tập của mình.
Hạ thấp mình xuống, chiến đấu với cái tôi cứng đầu đang tồn tại trong tôi.
Cố gắng hành động với mục đích làm lợi lạc và an vui cho người khác. Không vì lợi ích bản thân làm hại đến quyền lợi người khác.
Đỗ Văn Khoa
(Bình Thạnh, TP.HCM)
