Vào sáng Chủ Nhật 28/10/2018, tại trường học Plaza Vista School thành phố Irvine Nam Cali, tiến sĩ Bạch Xuân Phẻ đã có buổi hướng dẫn thực tập sự tỉnh thức (mindfulness) đến với các em thuộc thiếu đoàn và thanh đoàn Hướng Việt. Đây cũng là lần đầu tiên đề tài “mindfulness” được trình bày trong một liên đoàn hướng đạo Việt Nam tại Hoa Kỳ. Có hơn 100 em đoàn sinh, cùng gần 20 vị phụ huynh và các trưởng của liên đoàn cũng tham gia vào buổi sinh hoạt lý thú này.
Tiến sĩ Phẻ đã chia sẻ lý do anh muốn đem sự thực tập tỉnh thức đến với các em đoàn sinh hướng đạo. Trong 16 năm là một giáo viên dạy môn Hóa ở trường trung học tại Sacramento, tiến sĩ Phẻ đã chứng kiến có đến 5 học sinh của mình đã tự tử, vì không thể chịu đựng được những áp lực trong cuộc sống. Những học sinh này cũng ở độ tuổi như các em thuộc thiếu đoàn và thanh đoàn có mặt hôm nay. Vì thương yêu thế hệ trẻ, anh muốn trao cho các em một phương tiện hữu hiệu để làm chủ cảm xúc, kiểm soát được suy nghĩ hành động của mình trong những tình huống căng thẳng trong cuộc sống.
Sinh hoạt trong hướng đạo, các em đoàn sinh đã ở trong một môi trường an toàn, lành mạnh, với nhiều niềm vui. Tuy nhiên, không hẳn là các em không phải trải qua những căng thẳng. Đầu tiên, các em cũng có áp lực trong học tập giống như những học sinh khác. Ngoài ra, các em còn có thêm những kỹ năng, đẳng cấp cần đạt được trong hướng đạo, cũng đòi hỏi nhiều công sức, thời gian. Sự kỳ vọng của các phụ huynh muốn các em phải hoàn thành xuất sắc những yêu cầu trong hướng đạo cũng góp phần tạo áp lực lên các em, khiến các emcó cảm giác không được sự đồng cảm của cha mẹ.
Tiến sĩ Phẻ nhắc nhở với các em rằng đến với phong trào hướng đạo đầu tiên phải là niềm vui. Hãy tìm niềm vui, tình thương yêu trong các sinh hoạt hướng đạo trước khi nghĩ đến những thành quả to tát hơn. Thực tập tỉnh thức cũng vậy. Có thể thực hiện trong nhiều lúc, nhiều nơi, ngay cả trong các trò chơi, hay ca hát với niềm hứng khởi. Khác với các workshop dành cho giáo viên, tiến sĩ Phẻ đã hướng dẫn các em chơi nhiều trò chơi quen thuộc trong sinh hoạt đoàn thể, có khả năng nâng cao sự tập trung, sự quan sát- là những biểu hiện của sự tỉnh thức.
Một trong những điều quan trọng nhất của sự tỉnh thức, đó là khả năng làm chủ được cảm xúc, hành động của mình ngay trong giây phút hiện tại. Điều này sẽ không quá khó nếu các em có thực hành đều đặn. Sự thực tập đó rất dễ dàng, có khi chỉ yêu cầu một vài phút trong ngày. Phương tiện hữu hiệu nhất để làm “cái neo” (anchor) giữ tâm ý tập trung chính là hơi thở. Mỗi khi có một sự kiện không vừa ý xảy đến, nhận thấy mình bắt đầu cảm thấy nóng giận, bất an, các em chỉ cần buông bỏ dòng suy nghĩ, trở về với hơi thở. Hít vào và ý thức rõ ràng về hơi thở vào, Thở ra và ý thức rõ ràng về hơi thở ra. Chỉ cần đếm vài hơi thở, có khi sẽ thấy cơn giận dịu xuống, tâm trở nên bình an trở lại. Hay ít nhất, ta cũng cắt bớt sự phát triển của cơn giận đang được nuôi bằng những dòng suy nghĩ tiêu cực liên tục. Chỉ với vài hơi thở, trong thời gian chỉ vài phút, ta có thể trở thành chủ nhân của cảm xúc. Và chỉ nhờ vào vài giây phút làm chủ tâm ý như vậy, ta sẽ có khả năng lựa chọn hành động trong sáng suốt, thay vì do sự nóng giận.
Tiến sĩ Phẻ đã hướng dẫn cho các em một vài phương pháp thực tập đơn giản. Ngồi yên thảnh thơi trong vài phút, không làm gì cả, không chờ đợi điều gì cả, và nghĩ rằng mình không là gì cả, chỉ để thở nhẹ nhàng. Hay tập theo dõi hơi thở với 5 ngón tay. Hay tập theo dõi hơi thở với bàn tay đặt trên bụng, để ý thức được sự vào ra của hơi thở.
Các em cũng tập theo dõi hơi thở với bài hát ngắn, nhắc nhở cách thở trong tỉnh thức:
“In, Out, Deep, Slow
Calm, Ease, Smile, Release,
Present Moment, Wonderful Moment”
Chỉ trong hơn 90 phút sinh hoạt, tiến sĩ Phẻ cung cấp cho các em những khái niệm cơ bản nhất, những phương pháp thực tập đơn giản nhất về sự tỉnh thức. Vấn đề quan trọng là các em phải thực tập hằng ngày, dù chỉ một vài phút trở về với hơi thở bình an. Tiến sĩ Phẻ hy vọng sẽ có dịp trở lại để cùng hướng dẫn các em thực tập tỉnh thức với nhiều hình thức khác.
Tiến sĩ Phẻ cũng nhắc các em hãy thực tập thêm một điều rất bổ ích cho lứa tuổi vị thành niên: nuôi dưỡng lòng biết ơn trong tâm hồn. Nhiều nghiên cứu chỉ ra những tác động của lòng biết ơn trong năng suất làm việc, trong sự thành công xã hội. Đối với các em, lòng biết ơn sẽ đem đến những kết quả tốt hơn trong học tập, trong gia đình tạo sự kết nối, thương yêu, đồng cảm với thế hệ ông bà, cha mẹ.
Một số phụ huynh đã gởi lời cảm ơn đến tiến sĩ Phẻ vì buổi sinh hoạt rất hữu ích này. Có người nói rằng bài hát “Happiness is here and now, I have dropped my worries…” đã đi vào tâm trí của mình, như một lời nhắc nhở trở về tỉnh thức trong giây phút hiện tại, giây phút quan trọng của cuộc sống.
Sự thực tập dù đơn giản chỉ là trò chơi, bài hát, nhưng đã cho các em đoàn sinh hướng đạo thêm một hành trang hữu ích. Để các em có thể dần dần trở thành chủ nhân của chính bản thân mình, một bước đi rất căn bản để trở thành một người thành công trong xã hội sau này.
