Đức Thế Tôn không tạo tác ra luật nhân quả (cause & effect,) lý nhân duyên (dependent originations,) luật hấp dẫn (law of attraction,) và luật đồng điệu (law of vibration) mà Ngài chỉ khám phá ra trí tuệ, đạo giác ngộ và thuyết pháp Như Thị (as is.) Đó là lý do tại sao mà những bật trí tuệ và khoa học gia như Einstein gọi Phật Giáo là tôn giáo vũ trụ thích hợp với khoa học nhân văn.
Luật nhân quả, hay nghiệp quả (cause & effect) vô thủy vô chung. Thuyết big bang mà khoa học hiện đại chấp nhận có thể chỉ là một trong những chuổi big bangs của đa vũ trụ (multiverse.)
“The multiverse is a hypothetical group of multiple universes. Together, these universes comprise everything that exists: the entirety of space, time, matter, energy, information, and the physical laws and constants that describe them.” Wikipedia
Cũng như vũ trụ, luật nhân quả không thiện không ác, không xấu không tốt. Luật nhân quả là bất nhị (nondualism.) Thiện ác, tốt xấu là tập quán chấp nhị nguyên (dualism) của con người.
Lục Tổ điểm ngộ cho Thượng Tọa Minh cũng tương tự như rứa:
“Không nghĩ thiện, không nghĩ ác. Vậy thì cái gì là bản lai diện mục của thượng tọa Minh?”
Vũ Trụ không thủy không chung. Không co không giãn. Vậy thì cái gì là bản lai diện mục của vũ trụ?
Tuy nhiên, những câu hỏi, Tâm ở đâu, Nghiệp ở đâu, cũng như Vũ trụ ở đâu đều là vô nghĩa.
Đức Thế Tôn im lặng. Ngài không muốn trả lời những câu hỏi vô minh này của những kẻ độn căn. Tuy nhiên, cùng những câu hỏi này. Đức Phật đã từng giải thích viên diệu cho Ananda, và những đại đệ tử có đủ trí tuệ của Ngài.
Tóm lại, vũ trụ không ở trong ta, vũ trụ không ở ngoài ta. Mà là ta ở trong vũ trụ.
Vậy thì,
Vũ trụ ở đâu?
Đó mới chính là câu hỏi ... rất chí lý.
That’s the question.
Lê Huy Trứ
-----Original Message-----
From: Anthony Huynh <>
To: Anthony Huynh <>
Sent: Thu, Aug 12, 2021 7:17 pm
Subject: NGHIỆP TRÚ Ở ĐÂU?
NGHIỆP TRÚ Ở ĐÂU?
Đức vua Mi-lan-đà hỏi tỳ kheo Na-tiên :
- Thế thì các nghiệp thiện, ác ấy nó trú ở đâu?
- Trú ở chỗ nào thì rất khó nói, nhưng nghiệp hằng đi theo chúng sanh từ cảnh giới này sang cảnh giới kia như bóng với hình vậy.
- Không thể chỉ rõ thiện ở chỗ này hay ác ở chỗ kia sao?
- Thưa không.
- Đại đức có ví dụ nào về điều ấy không?
- Ví dụ một cái cây lớn sẽ có trái, đại vương có thể nào chỉ cho bần tăng rõ là trái nó sẽ nằm tại chỗ này, tại chỗ kia ở trên cành hay chăng?
- Không thể.
- Cũng như thế ấy là các nghiệp mà chúng sanh hằng gánh chịu, nó luân lưu từ đời này sang kiếp kia, chẳng biết thời gian nào, chẳng biết không gian nào nó sẽ trổ quả, nhưng chắc chắn nó sẽ trổ quả. Thiện thì an vui mà ác thì đau khổ, tâu đại vương !
- Thật là tuyệt!
Nguồn: Kinh Mi Tiên vấn đáp, Mi Tiên Vấn Ðáp (Milinda Panha), dịch giả: Hòa thượng Giới Nghiêm (Maha Thera Thita Silo), Tỳ kheo Giới Ðức hiệu đính, ấn bản 2003.
*** Nam Mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật ***
