Trước đây, ở trong ngôi chùa Thiện Quốc, Long Sơn có hai vị Hòa Thượng là Ngộ Không và Ngộ Liễu.
Ban đầu, hai người họ mỗi ngày đều cùng nhau ra ngoài hóa duyên (khất thực), về sau chỉ còn Ngộ Không là thường xuyên đi.
Nguyên lai là bởi vì, Ngộ Liễu phát hiện ra đi hóa duyên ở dưới núi rất dễ, cứ xuống dưới núi đi đi đi lại một vài lần là có thể xin được rất nhiều.
Ngộ Liễu đem số tiền xin được đi mua gạo, mì, và những thứ cần thiết trong cuộc sống rồi tích trữ lại, thời gian rảnh rỗi còn lại đều nằm ngủ trong chùa.
Ngộ Không liền khuyên Ngộ Liễu đừng để lãng phí thời gian, nên đi ra ngoài hóa duyên.
Ngộ Liễu nghe xong cảm thấy bực mình, nói:
“Người xuất gia mà có thể tham lam đến thế sao? Có ăn thì được rồi. Huynh xem đệ có nhiều lương thực như vậy, đủ cho đệ ăn hơn nửa tháng rồi, hà tất gì còn phải ra ngoài bôn ba cực nhọc?”.
Ngộ Không niệm một câu A Di Đà Phật rồi nói:
“Sư đệ, đệ đã đi hóa duyên nhiều năm như vậy rồi, lẽ nào vẫn còn chưa ngộ được chỗ tuyệt diệu và đạo lý của hóa duyên sao?”.
Ngộ Liễu nghe xong, liền mỉa mai Ngộ Không, nói:
“Sư huynh, huynh cứ trời vừa hừng sáng đã ra ngoài, đến khi tối mịt mới trở về, nhưng đệ thấy huynh đi tay không, mà về cũng tay không, xin hỏi duyên của huynh hóa được ở đâu vậy?”.
Ngộ Không nói: “Duyên mà huynh hóa được ở trong tâm. Duyên từ tâm mà đến, duyên cũng từ tâm mà đi”.
Ngộ Liễu nghe xong không hiểu gì cả, nói:
“Huynh nói, đệ thật không hiểu gì cả”.
Về sau, tài vật mà Ngộ Liễu xin được càng ngày càng ít dần. Điều này khiến cho Ngộ Liễu rất buồn phiền.
Trước đây, xin một lần thì có thể ăn được hơn cả nửa tháng, còn bây giờ chỉ có thể ăn được mấy ngày thôi.
Trong khi đó, Ngộ Không vẫn ngày ngày sáng sớm ra đi, tối mịt tay không mà về, nhưng vẻ mặt thì luôn mỉm cười.
Ngộ Liễu muốn chế giễu sư huynh liền nói:
“Sư huynh! Huynh hôm nay thu hoạch được gì nào?”.
Ngộ Không: “Thu hoạch được rất nhiều”.
Ngộ Liễu : “Ở đâu vậy?”.
Ngộ Không nói: “Ở trong nhân gian, ở trong lòng người”.
Ngộ Liễu cảm thấy bản thân nhất thời khó mà hiểu được những lời của sư huynh, quyết định ngày mai đi hóa duyên cùng Ngộ Không.
Ngộ Liễu nói: “Sư huynh, ngộ tính của đệ quá kém, ngày mai đệ muốn cùng huynh đi hóa duyên một chuyến xem sao”.
Ngộ Không gật đầu đồng ý.
Ngày hôm sau, Ngộ Liễu cùng Ngộ Không đi hóa duyên, Ngộ Liễu lại lấy ra cái túi vải mà anh ta luôn mang theo mỗi khi đi hóa duyên.
Ngộ Không nói: “Sư đệ, hãy cất cái túi đó đi”.
Ngộ Liễu hỏi: “Vì sao?”.
Ngộ Không: “Trong cái túi này của đệ chứa đầy ham muốn cá nhân và lòng tham, mang nó đi theo thì hóa không được duyên tốt nhất đâu”.
Ngộ Liễu nói: “Thế thì chúng ta sẽ đựng những thứ hóa được ở đâu đây?”
Ngộ Không nói: “Ở Trong lòng. Lòng người có thể chứ đựng được tất cả”.
Cứ như vậy, Ngộ Không và Ngộ Liễu cùng nhau lên đường. Hai người họ cứ đi đến đâu thì đều sẽ có rất nhiều người nhận ra Ngộ Không.
Ngộ Không còn chưa kịp nói chuyện, họ liền chủ động đem tài vật bố thí cho anh ta.
Có người còn nói, lần trước may mắn được Ngộ Không đại sư bố thí, chúng tôi mới vượt qua được cửa ải khó khăn ấy. Đại ân đại đức của Ngài, chúng tôi sẽ suốt một đời không quên!
Ngộ Liễu nghĩ trong lòng: “Không cho ta mang theo cái túi, xem huynh lát nữa để các thứ này ở đâu.”
Hai người họ tiếp tục đi về phía trước, duyên mà họ hóa được càng lúc càng nhiều. Ngộ Liễu nhìn thấy hôm nay thu hoạch được không ít, trong lòng vô cùng vui sướng.
Vừa đúng lúc này, một người nông dân từ xa đi đến, ôm một đứa bé ở trước ngực, vừa đi vừa khóc.
Hóa ra, đứa con của người nông dân này đang bị bệnh nặng, ông không kiếm đâu ra tiền để đưa con đến viện.
Ngộ Không bước đến bên người nông dân này, đem toàn bộ số tài vật xin được cho ông ta. Họ tiếp tục đi về phía trước, ngoài được no ấm ra, trên đường hễ xin được gì họ lại bố thí đi.
Ngộ Không hỏi Ngộ Liễu: “Sư đệ, đệ theo ta ra ngoài đã xin được gì rồi?”
Ngộ Liễu gượng cười. Ngộ Không nói:
“Sư đệ chỉ biết được cái phúc khi duyên đến, mà không biết được cái phúc khi duyên đi.
Nhìn trong trời đất này, vạn vật của tự nhiên vì sao lại xinh đẹp như vậy! Vạn vật trong trời đất đều đang tuần hoàn. Sư đệ xem, phong thủy, ngày đêm, bốn mùa, có cái nào là không đang tuần hoàn?
Người chỉ biết cái phúc khi duyên đến thì đó chỉ là niềm vui trong chốc lát, thời gian lâu rồi, thì chính là một hồ nước chết.
Sự khác biệt giữa chúng ta chính là:
Đệ đem những thứ xin được bỏ vào trong cái túi chứa đầy ham muốn cá nhân và tham lam.
Còn huynh thì đem những gì xin được bỏ vào trong lòng người, khiến cho thiện lương, tình yêu thương cứ tuần hoàn ở trong lòng người và trong nhân gian”.
Ngộ Liễu nghe đến đây liền cúi đầu xuống. Ngộ Không niệm một tiếng:
- A Di Đà Phật
