Từ cổ chí kim, qua văn chương, âm nhạc, hội họa; tát cả những nguồn cảm hứng của
người cầm bút đều hướng về nét trẻ đẹp, đều ví những thi, họa phẩm của mình với tuổi trẻ, đều
khơi những nguồn cảm hứng của mình qua tuổi trẻ; vì tuổi trẻ là nguồn sinh lực, là sự sống và
niềm tin, hy vọng của con người, là mùa xuân của cuộc đời.Tuổi trẻ là rường cột của xã hội, là
tương lai của đất nước, là sinh động của mọi sự sinh hoạt trong xã-hội; ở đâu có tuổi trẻ là hình
như ở đó mọi sự sinh hoạt được trẻ trung hóa, và tất cả những sự khó khăn cũng sẻ được giải
quyết một cách nhanh lẹ. Vậy muốn cho tuổi trẻ có được sự yên tâm vững vàng trên đường học
vấn, có một khái niệm vững chắc về cuộc sống trong tương lai khi bước chân vào đời; để rồi tuổi
trẻ khỏi phải ngỡ ngàng, khỏi phải bị hụt hững và có một niềm tin để làm hành trang cho chính
mình để mà sẵn sàng vào đời và hầu có được một sự thành đạt trong cuộc sống qua những vốn
liếng của sự học hành, hiểu biết mà tuổi trẻ đã thâu nhận được khi con em chúng ta còn đang độ
tuổi vị thành niên, còn ở dưới mái học đường và trong mái ấm của gia-đình. Tất cả những đều
trên sẻ một sự ảnh hưởng rất lớn cho tương lai của tuổi trẻ trước khi chập chững bước vào đời.
Mà đó cũng là mối suy tư cho chúng ta những bậc làm cha mẹ không ít, vậy bổn phận làm cha
mẹ là chúng ta phải làm thế nào để cho con, em chúng ta những chàng, nàng tuổi trẻ có một
hướng đi, một lối sống lành mạnh, một cái nhìn xác thực và một sự nhận thức đứng đắn về
những sự việc và con người mà các bạn trẻ đang tiếp cận hàng ngày.
Riêng tuổi trẻ Việt-Nam thì càng khó khăn hơn, vì những con em chúng ta qua đây; nơi
xứ lạ, quê người, tất cả mọi thứ mọi vật đều mới, đều lạ không riêng gì những con em chúng ta
mà chính chúng ta là những bậc làm cha, mẹ cũng đang ở trong một trạng thái phân vân giữa
hai nền văn-hóa Á-Âu. Ðôi lúc chúng ta thật khó khăn, trong mọi vấn đề xử thế và rồi chúng ta
cũng phải suy nghĩ nhiều và nhiều lắm; vì không biết phải làm thế nào để dạy bảo con em chúng
ta những đứa trẻ đang và sẻ trưởng thành ở đây (quê hương thứ nhất của chúng, mà là quê
hương thứ hai của chúng ta), khỏi phải bị đồng hóa cũng như khỏi phải bị mang tiếng là chính
chúng ta đã quá xưa củ, quá lổi thời). Chúng ta phân vân cũng phải vì theo quan niệm sống của
thế hệ chúng ta thì chúng ta sợ con cháu sẻ bị đồng hóa rồi sẻ quên hết cội nguồn, phần thì
chúng ta cũng muốn để cho con em chúng ta phải hội nhập thật sự vào nguồn sống thực của xã
hội mới. để cho chúng có cơ hội để mà học hỏi những cái mới, cái lạ và nhất là sự văn minh củ
xứ sở mà ta đang sống. Mặc dầu sự học đòi của con em chúng ta nhiều lúc cũng đi ra ngoài
vòng tay êm ấm, thân thương và ra ngoài sự kiểm soát của chúng ta. Đó chính là một điều nan
giải, là sự lo âu của chúng ta. Vậy thì chúng ta những bậc làm cha mẹ phải tính làm sao đây?
Một câu hỏi thật rát khó mà trả lời. Ðó chính là điều suy tư là sự trăn trở lớn lao đối với chúng
ta những bậc làm cha mẹ trẻ đang ngày đêm lo lắng cho những đứa con của mình đang ở vào độ
tuổi “teneger” ở ngay xứ người.
Vậy muốn tránh cho con em chúng ta khỏi phải bị sa ngã, cám dổ vào những giải trí
thiếu lành mạnh, cũng như để tránh bớt cho con trẻ những cơ hội để gặp gở, gần gủi những bạn
bè không tốt thì cha mẹ cần phải tạo cho con, cho tuổi trẻ cuả chúng có một lối sống lành mạnh,
một hướng đi đúng và một quan niệm sống biết hướng thiện về tinh thần, muốn được như vậy thì
chúng ta phải làm sao, và bằng cách nào?.Theo thiển ý của người viết bài nầy, Ðạo Phật chính
là nơi chốn mà quý bậc làm cha mẹ nên cho con em mình tìm đến và nương tựa vào. Ðạo Phật
không chỉ là một dử kiện mà còn là nơi chốn để cho các bậc cha mẹ, các vị phụ-huynh đặt niềm
tin, và gởi gấm con rm mình và cũng có thể tìm cho con em mình một hướng đi một lối sống rất
an toàn và hoàn thiện, cả tinh thần lẩn thể chất chứ chúng ta không phải nhọc công đi tìm đâu
xa một chổ đứng cho tuổi trẻ; Vì đã từ lâu tuổi trẻ vẫn ở trong lòng của Ðạo Phật.
Tuy nhiên không phải vì vậy mà các bậc làm cha mẹ chỉ cho con em đi theo mình đến
chùa vào những ngày lể, vía, hội hè có tính cách Phật-Giáo rồi cứ nghĩ như vậy là đủ để cho
chúng hiểu biết về Ðạo Phật rồi đâu; thưa quý vị nếu mà trong quý vị có những ai đang nghĩ như
vậy thì đó là một sự suy nghĩ quá nông cạn; mà trái lại muốn cho tuổi trẻ đến gần và hiểu được
Ðạo Phật thì chúng ta những bậc làm cha mẹ phải thường xuyên khuyên bảo, hoặc có thể tạo
điều kiện để làm sao cho con em chúng ta đến chùa trong những ngày lể, vía, hội hè của Phật-
Giáo; nhưng mà phải tìm cách để cho chúng gần những vị Tăng, Ni, những bậc thiện trí thức
của Phật-Giáo để cho chúng được nghe pháp, được học hỏi và thấu hiểu những triết lý thực tiển
mà đấng từ phụ đã để lại và qua những lời giảng dạy uyên thâm của những vị đó. (Sở dỉ ở đây
tôi không muốn dung hai chữ giáo-lý vì với đầu óc non dại ngây thơ của tuổi trẻ và nhất là đôi
lúc các em không hiểu thấu đáo được những ý nghĩa sâu sắc của tiếng Việt nên tuổi trẻ có thể bị
hiểu lấm giáo-lý là giáo điều để rang buộc tuổi trẻ phải đi vào một khuôn mẫu cứng nhắc, mà
tuổi trẻ thì không bao giờ muốn như vậy. Tôi đồng ý với một số ý kiến của quý vị phụ-huynh là
tuổi trẻ lớn lên ở xứ nầy khôn và khó bảo vì vậy chúng ta không nên ép buộc mà trái lại chúng ta
chỉ nên khuyên bảo, và cố đưa ra những lý do chính đáng để hầu thuyết phục chúng, đến đây tôi
lại nhớ câu châm ngôn của Wilde đã nói: (Người già tin tất cả mọi thứ, người trung niên nghi
ngờ tất cả mọi thứ, người trẻ biết tất cả mọi thứ). Ðúng tuổi trẻ hiểu biết hết mọi thứ vậy thì hảy
để cho tuổi trẻ tìm hiểu, và chúng ta chỉ là người hướng dẩn, khuyến khích; vì những sự hướng
dẫn đứng đán những lời khuyến khích ân cần thêm vào những hiểu biết của chính chúng ta trong
lảnh vực Ðạo Phật sẻ tạo thêm niềm tin của con em nơi chúng ta hơn, hoặc tốt hơn hết như tôi
đã nêu ở trên là khuyến khích các con em chúng ta là những bạn trẻ hảy luôn đi chùa trong
những ngày lể hội của Phật-Giáo hoặc thường xuyên nghe những buổi thuyết giảng của các vỉ
Chân-Sư để học hỏi và hiểu biết thêm về sự vị tha, lòng từ bi, hỹ xã của Ðức-Phật và sự tĩnh tâm
thanh thản của người Phật-tử; đó mới là một việc cần nên làm lắm lắm vậy quý vị ạ.
Tuổi trẻ phải được các bậc cha mẹ dìu dắt từng bước, giảng dạy từng lời để dần dà các
em mới hiểu rỏ, mới thấm nhuần được long đại nguyện của chư Phật, cho các em thấu hiểu và
nhận thức được sao là ái-ngữ, lợi-hành, những hạnh bố thí, lòng từ bi rộng lớn của các chư
Phật, chư Bồ tát và những vị cao Tăng hiện đang là những vị thừa sai đã và đang đưa giáo lý
của Phật-Giáo vào với nhân thế (nhập thế) hầu đua Ðạo vào Ðời. Ðể cho tuổi trẻ thấy và hiểu
được rằng qua giáo-lý của Ðạo-Phật tất cả lòng Người, lòng Ðời, Phật-pháp Ðạo Phật
khôngphân biệt cao, thấp; sang, hèn; giàu, nghèo cũng không có thù hận mà chỉ có lòng Nhân.
từ bi, hỹ xã và lợi tha. Với những nhân tố trên mới có thể hoán cải được lòng người và từ đó sẻ
biến cải để Tâm con người thôi không còn vọng tưởng, vị kỷ mà con người sẻ trở thành vị tha và
sẻ hướng đến toàn thiện.
Tuổi trẻ tốt hay xấu; hư hay nên; tuổi trẻ sáng suốt hay mù quáng; và cuối cùng tuổi trẻ
thành công hay thất bại trên đường đời một phần lớn là do gia đình, mà gia đình từc là các bậc
làm cha mẹ, các vị phụ huynh chứ không ngoài ai hơn được nữa. Vậy thì chúng ta những bậc
làm cha mẹ đừng đừng bao giờ đổ thừa cho hoàn cảnh, cho xã-hội; mà chúng ta phải tự vấn lại
chính mình tự xét lại xem thử chúng ta đã làm tròn bổn phận và có chu toàn được trách nhiệm
của mình với tuổi trẻ, với con em của chúng ta chưa. (Ðến đây kẻ viết bài nầy cũng xin nghiêng
mình thành thật xin lổi một số các bậc cha mẻ., các vị phụ huynh nếu đoạn kế tiếp đây có gì
không phải và cũng vì có thiện ý để làm sáng tỏ bài viết nên đôi khi những lời lẻ được viết lên đã
làm phật lòng của một số phụ huynh thì âu đó chỉ là một điều ngoài ước muôn của chính tác giả
vậy).
Thưa quý vị tôi biết cũng có nhiều bậc làm cha mẹ, nhiều vị phụ huynh suốt ngày bận đi
làm hoặc vì công việc làm ăn, rồi cuối tuần chỉ được một hai ngày nghĩ thì lo đủ thứ chuyện và
nhiều khi có rảnh rổi thì không dành thì giờ rảnh đó để mà gần gửi con em, răn dạy chúng mà
lại dùng thời giờ đó để mà chỉ lo cho riêng mình, nào đi ăn ở tiệm, đi chơi với bạn bè rồi bỏ bê
cho con trẻ một mình ở nhà chẳng ngó ngàng, săn sóc gì chúng mà để mặc cho chúng muốn đi
đâu, làm gí thì làm, muốn giao thiệp với bạn bè nào cũng mặc chúng. Ðến một thời gian nào đó
khi mà phát giác được con em mình đã đi vào con đường hư hỏng thi ôi kêu trời không thấu; đã
quá muộn mất rồi. Thưa quý vị chính Jesse Jackson trong lúc nói chuyện với một nhóm phụ
huynh đã nói một câu rất chí lý: (Những đứa con của chúng ta càn sự có mặt, gần gủi của chúng
ta với chúng hơn là là những món quà mà ta cho chúng). Thưa quý vị, vậy muốn cho tuổi trẻ có
một nép sống tốt lành, một tương lai tươi sáng thì thiết nghĩ những bậc làm cha mẹ, các vị phụ
huynh chúng ta hãy cố hy sinh bớt nhưng cuộc sống riêng tư của mình một phần nào đó, để rồi ít
nhất chúng ta phải bằng mọi cách sắp xếp thời khóa biểu làm sao mà cuối tuần chúng ta cũng có
một số thì giờ cho con em của chúng ta, như thế tuổi trẻ mới thấy gần gủi được với cha mẹ một
phần nào, hảy cho chúng một hơi ấm, một tình thương chân thật phát xuất từ tấm lòng của
những bậc làm cha mẹ quý vị ạ; và biết đâu đó là những tác động tinh thần đối với tuổi trẻ và từ
đó chúng ta sẻ giải thích, khuyên răn con em mình từ từ bỏ những thú vui vô bổ, xa lánh những
bạn bè không tốt mà chúng đã từng giao thiệp có ảnh hưỏng đến đời sống của chúng, mà thay
vào đó hảy khuyến khích làm sao cho con em mình tham gia vào những đoàn thể có ích lợi cho
chúng chẳng hạn như Gia-Ðình Phậ-Tử đó là điều kiện gần và tốt nhất để cho chúng đến gần
với Ðạo Phật. Vì đến với Gia-Ðình Phật-Tử các con em của quý vị sẻ được gần , được giao thiệp
với nhựng bạn hữu, tốt, ngoan hiền đồng trang lứa với chúng và chúng sẻ dể hòa đồng hơn,
cũng như được sự chỉ dạy của các anh chi Huynh-trưởng đã và đang hy sinh những ngày giờ
riêng tư của mình để chỉ bảo, dạy dổ cho các em những điều hay lẻ phải và cũng luôn rèn luyện
cho các em có một lối sống tự lập, một cách nhìn hướng thiện đối với ngưòi và đời, Cũng như
qua những bài giáo lý của quý Tăng, Ni sẻ cho bạn trẻ một sự nhận thức, một sự học hỏi rất
nhiều về long vị tha, hạnh bố thí.v.v…mà các em có thể thu nhận và sau nầy khi các em đã
trưởng thành các em vào đời, các em có dịp để mà ứng dụng và xữ thế với đời vậy.
Tuổi trẻ có muốn đi đến chùa để sinh hoạt với những đoàn thanh, thiếu niên Phật-tử, hay
muốn tham gia vào Gia-đình Phật-tử để hầu giao thiệp và gần gủi với những người bạn tốt ,hoặc
có để nghe những lời dạy bảo của quý anh chị Huynh-trưởng hay hơn thế nữa đề nghe những lời
khuyên răn, giảng dạy của quý Tăng,Ni qua những bài giãng về kinh, sách nói về những điều
hay, ý tốt của Ðạo Phật một cách chuyên cần, sốt sắn hay không là hoàn toàn do ở chính nơi các
bậc làm cha mẹ, các vị phụ-huynh, xin các vi hảy làm cách nào để cố tạo cho con em mình một
sự nhận thức đứng đắn, một niềm tin về Ðạo-Phật vậy.
Xin đừng gieo vào đầu óc non trẻ của tuổi trẻ những ấn tượng, sai lạc những cái nhìn
lệch lạc, không tốt về Ðạo-Phật; đừng bao giờ để cho con em mình nghĩ rằng Ðức Phật là một vị
thần linh chỉ để cho người đời cúng vái và cầu xin thôi; mà phải giải thích cho các em hiểu rỏ
ràng rằng Phật cũng chỉ là một người như chúng ta; một người như muôn vạn người khác thôi,
nhưng Phật hơn chúng ta là vì Phật có đầy đủ hết cả mọi đức hạnh mà người đời không có,
Phật đã có những hạnh nguyện và Ngài đã thực hành được những hạnh nguyện đó bằng cách là
Ngài đã hy sinh tất cả những riêng tư của chính mình như: tuổi trẻ, vợ đẹp, con ngoan, tiền tài,
danh vọng v.v…Và để thực hành cho bằng được sự hạnh nguyện đó mà Ngài đã bỏ lại sau lưng
tất cả, để rồi chỉ có một mục đích là Ngài đi tu để mong tìm chân lý duy nhất đó là “Ðạo” hầu
để cứu nhân loại, giải thoát chúng sanh khỏi vòng khổ lụy của đời, mà chúng sanh đã vương
mang thế thôi và chận lý đó chính là Ðạo Phật vậy.
Vậy là đấng làm cha mẹ chúng ta phải thông hiểu cái ý nghĩa cao siêu thâm hậu của Ðạo
Phật, và tấm gương sáng, sự hy sinh cũng như tấm lòng từ bi, đại lượng của Ðức Phật là như thế
đó; để các em nhìn và hiểu Phật như một bậc tôn-sư, rồi từ đó sẻ có một dấu ấn tốt lành từ từ
gieo rắc vào đầu óc non trẻ của con em chúng ta những nhân lành, duyên tốt trong những sự tìm
hiểu và những bước đi đầu tiên của chúng nó và chúng nó sẻ biết, hiểu đến Phật, đến Ðạo Phật
nhiều hơn, và tất nhiên khi đó chúng sẻ tìm lần về với Phật và tin tưởng vào Ðạo Phật vậy thôi.
Tóm lại tuổi trẻ có đến với Ðạo Phật có học hỏi và thâm nhập được những giáo lý cao
siêu, tuyệt vời của Ðạo Phật hay không một phần lớn và cũng rất quan trọng là do ở nơi các bậc
làm cha mẹ, các vị phụ huynh, vì đó là tấm gương sáng để cho chúng soi.Nếu cha mẹ hằng sống
và hành thiện theo đường hướng của Phật thì tự nhiện con cái cũng thấy những điều tốt lành
trước mặt mình và làm theo, cha mẹ mà có một cuộc sống lành mạnh, đạo đức và luôn tỏ lòng
biết thương, hay giúp đở người thì tự nhiên con cái sẻ có một cái nhìn tốt một ý nghĩ đẹp về sự
nhân ái của đấng sinh thành ra chúng và đó cũng chính là những khuôn mẫu, những tấm gương
mà chúng cố giữ và chuản bị cho tương lai của chúng khi bắt đầu bước chân vào đời, chúng sẻ
có một cái nhìn, một sự nhận thức tốt đối với những người xung quanh và đối với chính riêng
cho chúng vậy.,.
Liên-Hoa, November-17, 2005
Kính tặng các bậc cha mẹ trẻ
của các em Oanh-Vũ
thuộc Gia-đình Phật-Tử Việt-Nam
