Mời các em đọc câu truyện này trích trong “DẠO BƯỚC VƯỜN THIỀN” tác giả Đỗ Đình Đồng.
Ryonen là pháp danh của một ni cô sinh năm 1797. Cô là cháu nội của Shingen, chiến sĩ Nhật nổi tiếng. Với thiên tài thi ca và sắc đẹp quyến rũ của cô lúc mười bảy tuổi cô đã phục vụ hoàng hậu với tư cách một công nương của triều đình. Danh vọng đã chờ đón cô ngay lúc tuổi còn trẻ như thế.
Bỗng nhiên hoàng hậu yêu dấu của cô qua đời, những giấc mộng vàng của Ryonen vụt tan biến, cô trở nên ý thức chính xác về sự vô thường của cuộc đời trong thế gian này. Ấy chính là lúc cô muốn học Thiền.
Tuy nhiên thân nhân của cô không đồng ý, và thực tế đã bắt cô lấy chồng. Ryonen đã đồng ý khi có lời hứa rằng sau khi sinh được ba đứa con, cô sẽ đi tu. Cô đã làm xong điều kiện này trước khi cô hăm lăm tuổi. Lúc bấy giờ chồng và thân nhân không ai còn khuyên can cô đừng thực hiện ý muốn của cô. Cô cạo tóc và lấy tên là Ryonen có nghĩa là nhận thức rõ ràng và cô bắt đầu đi hành hương.
Cô đến thành phố Edo và xin Tetsugyu nhận cô làm đệ tử. Thoạt thấy cô, Tetsugyu đã từ chối ngay vì cô đẹp quá.
Rồi Ryonen lại đến một sư khác là Hakuo. Hakuo cũng từ chối cô cùng một lý do, nói rằng sắc đẹp của cô chỉ gây phiền phức.
Ryonen bèn lấy bàn ũi nóng đặt lên mặt. Chỉ vài phút sau, sắc đẹp của cô biến mất vĩnh viễn.
Rồi Hakuo nhận cô làm đệ tử.
Để kỷ niệm giây phút ấy, Ryonen viết một bài thơ lên phía sau một cái gương soi nhỏ:
Bên hoàng hậu khi xưa ta đã đốt
Nén hương thơm xông áo đẹp tuyệt vời.
Giờ làm khất sĩ không nhà, ta lại đốt
Vẻ mặt này vào Thiền viện để tu.
Khi sắp từ giả thế giới này, Ryonen lại viết một bài thơ khác:
Sáu mươi sáu lần thu đã đi qua
Cảnh thu thay đổi mắt ta đã nhìn.
Ánh trăng ta nói đủ rồi,
Xin đừng hỏi nữa, hãy ngồi lắng nghe
Tiếng tùng bách khi không gió lộng.
Đọc xong truyện thiền sử này, các em có cảm nghĩ gì?
- Một bà hoàng hậu có đủ: tài, sắc, danh, thực, thùy, là 5 thứ mà người đời xưa nay vẫn ước mơ.( Truyện này xảy ra ở Nhật, có thể không có những cảnh tranh đoạt mưu mô ám hại nhau trong nội cung, như ở Trung Hoa thời quân chủ.) Đang sống trong nhung lụa như vậy bỗng nhiên phải buông bỏ, bởi vô thường. Ra đi với hai bàn tay trắng.
- Cô Ryonen, mới 17 tuổi, trẻ, đẹp. Được vào làm công nương sống bên cạnh hoàng hậu. Cũng trọn vẹn tài, sắc, danh, thực, thùy. Cả một tương lai tươi sáng đang chờ đón. Bỗng chứng kiến cái vô thường rơi cho người thân ở bên cạnh mình, cô tỉnh ngộ, cuộc đời và những thành công hạnh phúc, cũng là phù du mộng ảo. Cô muốn đi tìm cái gì đó cao thượng hơn, nơi Đức Phật, nơi Thiền. Nhưng thân nhân muốn cô phải lập gia đình. Cô phải vâng lời với điều kiện sau khi sanh 3 đứa con, cô sẽ đi tu.
- Tỉnh ngộ là bước tiến đầu tiên, là động lực thúc đẫy mình dấn thân, Nếu chưa tỉnh ngộ thì mình còn chìm đắm mãi trong dòng đời. Mình sẽ chần chờ, nghi ngại.
- Khi đầy đủ duyên rồi, cô xin xuất gia, nhưng cả 2 vi thiền sư đều từ chối với lý do cô đẹp quá.
- Tại sao như vậy? Sắc đẹp là phước báu của một người từ nhiều đời. Nhưng tới đây lại là chướng duyên. Viết tới đây, cô nhớ tới những người đẹp trong lịch sử, nếu không có trí tuệ phi thường thì sắc đẹp có thể trở thành tai họa cho mình. Vì sắc đẹp dễ lôi cuốn người khác khiến cho có sự tranh dành, xung đột, hãm hại nhau để chiếm đoạt. Cho nên người xưa có câu:
“Giai nhân tự cổ như danh tướng
Bất hứa nhân gian kiến bạch đầu”.
Tạm giải là: từ xưa, người đẹp cũng như vị tướng tài ba, người đời không thể thấy họ tóc bạc, tức là đều qua đời khi còn trẻ.
- Cô Ryonen đã quyết tâm, nên hủy hoại sắc đẹp của mình. Hành động này nói lên tâm sắt thép của cô. Đối với một người thuộc phái đẹp, thì sắc đẹp là gia tài của mình. Cô Ryonen đã là một đấng trượng phu, chí khí xuất trần. Khó ai so sánh được. Với quyết tâm đó, cô đạt được mục đích cao quí là chứng ngộ. Là điều tất nhiên.
- Về bài thơ trước khi ra đi, cô Ryonen muốn nói điều gì? Các em suy gẫm đi. Nhất là 2 câu cuối cùng
Xin đừng hỏi nữa, hãy ngồi lắng nghe
Tiếng tùng bách khi không gió lộng.
Hãy im lặng lắng nghe! Nghe gì?
Không có gió thổi, vậy cây tùng cây bách có âm thanh hay không?
Thích Nữ Triệt Như
16- 7- 2020
