|
SỐNG TRONG THỰC TẠI HIỆN TIỀN
Thực tại hiện tiền là gì? Thực tại hiện tiền là những SỰ THẬT đang xẩy ra trong hiện tại, nói nôm na là những gì được mắt thấy, tai nghe, mũi ngửi, lưỡi nếm, thân xúc chạm và những gì được nhận thức ngay bây giờ và tại đây. Những đối tượng đó là thực tại hiện tiền và Thánh hay Phàm đều đang sống với những đối tượng thực tại hiện tiền đó. Nhưng có hai cách sống trong thực tại hiện tiền, là cách sống trong thực tại hiện tiền của Phàm phu và cách sống trong thực tại hiện tiền của bậc Thánh. 1 - Sống trong thực tại hiện tiền của Phàm phu: - Phàm phu thấy, nghe, cảm nhận các đối tượng thực tại với cái biết trực tiếp giác quan (gọi tắt là trực giác) hay triết học và tâm lý học ngày nay gọi là "nhận thức cảm tính" đối tượng bao gồm Nhãn thức, Nhĩ thức, Tỉ thức, Thiệt thức, Thân thức, Tưởng thức (gọi tắt là Tưởng) có nội dung là Nhận biết hay Ghi nhận đối tượng không thêm bớt. Tâm biết trực tiếp giác quan mà thuật ngữ Phật học gọi là Tưởng này đối với Phàm và Thánh đều như nhau, không sai khác, có tính chất Vô niệm, Vô ngôn, Vô phân biệt (gọi là Không tánh), nhưng đối với Phàm thì gọi là Tưởng tri đối tượng. - Sau khi Tưởng Tri đối tượng, Tâm biết Ý thức khởi lên để hiểu biết đối tượng đó là gì, tính chất ra sao. Tâm biết Ý thức của Phàm phu là Nhị nguyên Tâm Vật, nghĩa là có hai phần chủ thể biết là BẢN NGÃ và đối tượng được biết là THẾ GIỚI ngoại cảnh Sắc Thanh Hương Vị Xúc Pháp trần. Tâm biết Ý thức Phàm phu biết rằng những đối tượng của thực tại như to nhỏ, vuông tròn, dài ngắn, xanh vàng đỏ trắng, mặn ngọt chua cay, cứng mền, thô mịn, đàn ông, đàn bà, xe cộ, mây núi ... đều thuộc về thế giới vật chất ngoại cảnh. Hiểu biết như vậy không đúng với Sự thật thực tại, nên Tâm biết Ý thức đó là Vô Minh, Không liễu tri các pháp mà thuật ngữ Phật học gọi là Tà Tri Kiến. Do Vô Minh mà Hiểu biết sai thực tại nên Dục hỷ đối tượng. Vì vậy, Phàm phu sống trong thực tại hiện tiền với Tham Sân Si với Sầu Bi Khổ Ưu Não, sống trong thực tại hiện tiền theo cách "truy tìm quá khứ, ước vọng tương lai hoặc đắm chìm trong hiện tại" 2 - Sống trong thực tại hiện tiền của bậc Thánh: Là an trú Bốn Niệm Xứ với CHỈ và QUÁN. a - CHỈ: Bậc Thánh sau khi thấy, nghe, cảm nhận đối tượng với tâm biết trực tiếp giác quan, sẽ có Chánh niệm (nhớ đến chú tâm quán sát thân nơi thân) khởi lên. Do có Chánh Niệm mà phát sinh Chánh tinh tấn, do Chánh Tinh Tấn mà phát sinh Chánh định (chú tâm vào đối tượng). Do Chánh định như vậy mà lộ trình tâm sẽ DỪNG LẠI tâm biết trực tiếp giác quan và do vậy tâm biết Ý thức không khởi lên, nên không tìm hiểu, phán đoán, phán xét đối tượng là cái gì, tính chất ra sao. Lúc đó Thấy chỉ là thấy, Nghe chỉ là nghe, Cảm nhận chỉ là cảm nhận, không có tri thức kinh nghiệm xen vào, nên không có Vô Minh, không có Tham Sân Si, không có Phiền não. Nhờ có Chánh Niệm - Chánh Tinh Tấn - Chánh Định như vậy, nên chỉ Nhận biết hoặc Ghi nhận đối tượng bởi tâm biết trực tiếp nên thuật ngữ Phật học gọi là Tĩnh Giác hay Thắng tri đối tượng. Lộ trình này gọi là CHỈ, và Giải thoát này gọi là Tâm Giải Thoát hay Không Giải Thoát. b - QUÁN: Đức Phật đã tuyên bố trong Kinh Năm Ba thuộc Trung Bộ Kinh: "Vô thượng tịch tĩnh, tối thắng đạo được Như Lai Chánh Đẳng Giác sau khi như thật tuệ tri Sáu Xúc Xứ" hay cụ thể hơn trong Kinh Phạm Võng thuộc Trường Bộ Kinh : "Này các Tỷ kheo, Như Lai nhờ như thật tuệ tri sự tập khởi, sự đoạn diệt (sinh diệt) của Thọ, vị ngọt, sự nguy hiểm và sự xuất ly của Thọ, mà Như Lai được giải thoát hoàn toàn không có chấp thủ". Vì vậy, Đức Phật giác ngộ các ĐỐI TƯỢNG THỰC TẠI là CÁC CẢM THỌ do Sáu Căn tiếp xúc Sáu Trần phát sinh ra, chứ không phải là THẾ GIỚI ngoại cảnh Sắc Thanh Hương Vị Xúc Pháp trần như hiểu biết sai lạc của Phàm phu. Những đối tượng của thực tại như to nhỏ, vuông tròn, dài ngắn, xanh vàng đỏ trắng, mặn ngọt chua cay, cứng mền thô mịn, đàn ông, đàn bà, xe cộ, mây núi ... là các CẢM THỌ hay CẢM GIÁC thuộc phạm trù tâm (không phải vật) do Căn Trần tiếp xúc mà phát sinh, tất thảy đều Vô thường, Vô ngã. Khi thấy, nghe, cảm nhận đối tượng rồi Chánh niệm (nhớ đến chú tâm quán sát thọ nơi thọ, tâm nơi tâm và pháp nơi pháp) khởi lên thì sẽ thấy, nghe, cảm nhận đối tượng với Tĩnh Giác rồi do Chánh Niệm - Chánh Tư Duy mà Tâm biết Ý thức sẽ khởi lên, Biết như thật đối tượng đó là CẢM THỌ, DO DUYÊN CĂN TRẦN TIẾP XÚC KHỞI LÊN, NÓ VÔ THƯỜNG, VÔ NGÃ, NÓ CÓ VỊ NGỌT, SỰ NGUY HIỂM VÀ SỰ XUẤT LY. Tâm biết Ý thức, biết như thật đối tượng như vậy gọi là Minh, là Trí Tuệ, là Chánh Tri Kiến, là Liễu tri nên sẽ chấm dứt Vô minh, chấm dứt Tham Sân Si, chấm dứt Phiền não. Giải thoát được khởi lên do Trí Tuệ như vậy gọi là Tuệ Giải Thoát hay Vô Tướng Giải Thoát. Bậc Thánh sống trong thực tại hiện tiền với CHỈ và QUÁN như vậy nên " không truy tìm quá khứ, không ước vọng tương lai, không đắm chìm trong hiện tại" TÓM LẠI: Quan trọng là THẤY và BIẾT.
Phàm phu sống trong thực tại hiện tiền với THẤY (Nghe, Cảm nhận) là TƯỞNG TRI và BIẾT là KHÔNG LIỄU TRI đối tượng thực tại hiện tiền. Do vậy có DỤC HỶ đối tượng và đây là Nguyên nhân Khổ. Bậc Thánh sống trong thực tại hiện tiền với THẤY (Nghe, Cảm nhận) là TĨNH GIÁC (hay THẮNG TRI) và BIẾT là LIỄU TRI đối tượng thực tại hiện tiền. Do vậy KHÔNG DỤC HỶ đối tượng và không còn Nguyên nhân Khổ.
|
