Vòng nghiệp được chia thành hai phần hoặc hai màu. Nền đen có những người trần truồng, ngã nghiêng, té nhào đầu hướng xuống. Đây là những người đáng thương đang đi vào tăm tối. Sát sanh, trộm cắp, tà dâm… là nghiệp đen, là hành động của thú tánh, ngạ quỷ, địa ngục, cảnh dưới đau khổ của cảnh tam đồ. Nền trắng có bốn chúng đệ tử tay cầm đèn sáng đi lên. Tỳ kheo, tỳ kheo ni đang cầm đuốc soi đường giải thoát cho các ưu bà tắc và ưu bà di. Đây là hình ảnh của những người đi theo ánh sáng, thế nên trên nền trắng.
Chúng ta có những địa ngục trong nhà với những cảnh: chặt đầu cá, moi ruột, róc vẩy; mai bát canh cua, luộc ốc, nấu sống trên bếp, tối cắt cổ gà, lấy huyết. Tiệc tùng lớn thì giết trâu, mổ lợn… Chúng ta tạo địa ngục từ ngày này đến ngày khác, năm này đến năm khác, không ngày nào tha chúng sanh. Trẻ làm quỷ sứ để hầu chồng, hầu con; lớn lên hầu cháu hầu chít, lo làm vừa lòng những bữa cỗ trong gia đình.
Con gà, con cá, con trâu, con heo… chúng cũng thở bằng mũi, ăn bằng miệng, cũng hai lá phổi, cũng nhìn bằng mắt, nghe bằng tai, cũng da bọc thịt, thịt bọc xương, cũng một lá gan như mình mà sao mình lại cứa cổ nó, cướp da, cướp thịt nó để nuôi miệng mình. Thết đãi khách, chúng ta cứ cho là có gà vịt mới sang, mới quý. Vì thế, làm ác mà không biết là ác, không hổ thẹn. Một đời sát hại như vậy. Rồi đến lúc hấp hối, chúng ta mời chư tăng ni đến tụng kinh gõ mõ cầu siêu trong một, hai tiếng đồng hồ, mong để đưa chúng ta về cực lạc thì chúng ta thử nghĩ có dễ không? Có thể được không?
Còn trong lúc giao thiệp buôn bán, chúng ta xoay sở dối trá cầu lợi quá đáng, thành ra chúng ta vẫn mặc áo đẹp, vẫn nhung, vẫn gấm mà vẫn phạm giới ăn cắp. Khổ vậy mà vẫn dương dương tự đắc cho là khôn, là tài hơn người. Cho nên, chúng ta vẫn cứ ở trong vòng đen, vẫn sai quấy, vẫn trần truồng (không biết hổ thẹn) mà không tự biết và nằm nghiêng ngửa (ác nghiệp là ngã té).
Vì thế, chỉ khi nào có chư tăng ni dẫn đường, quý vị mới đi trên đường trắng, đường ánh sáng tạo những nghiệp lành. Đức Phật không bắt chúng ta làm những điều khó. Chỉ cần đừng làm ác là lành rồi. Không sát sanh, trộm cắp, tà dâm, nói dối… đó là lành rồi. Đi trên con đường trắng, chúng ta đi về cõi trời và người. Nếu cứ sát sanh, trộm cắp, dối láo, hai lưỡi, nói lời độc ác và những thói xấu là ở trong vòng đen, trần truồng không biết. Sai quấy mà không tự biết.
Đức Phật dạy từ cõi thú, súc sanh trở về cõi người là khó vô cùng như cứ mỗi trăm năm con rùa mù mới nổi trên mặt nước một lần, để tìm được bọng cây nổi trong đại dương.
Có một con rùa mù ở đáy biển. Một trăm năm mới có cơ duyên ngóc đầu lên mặt nước một lần. Rùa ao ước được chui đầu vào một bọng cây đang bị sóng vỗ đẩy trôi khắp nẻo đại dương bao la, thì chúng ta biết dễ hay khó? Cho nên rất khó có thân người.
Rùa mù: mù là vì còn ngã, pháp chấp. Trăm năm: thời gian dài đọa lạc trong ác đạo. Đây nói tượng trưng trăm năm, chứ thật ra trăm ngàn vạn kiếp rồi, từ vô thủy không đếm nổi. Ngóc đầu: thoát thân ác thú. Bọng cây: tử cung của người nữ (chứ không phải là con thú cái), nơi bào thai thành tựu thân người. Sóng vỗ đẩy trôi: trùng trùng nhân duyên biến đổi, kiếp này sang kiếp khác.
(Vòng Luân Hồi, Thích Nữ Giới Hương, NXB Hồng Đức, Tái bản lần thứ 5: 2018)
