“Anh [Nguyễn Hiến Lê] đã dạy học tại nhà, tại trường trong mấy năm, người bác anh quý trọng lại ở trong phong trào Đông Kinh nghĩa thục, cho nên anh viết sách giúp học sinh tự học, rồi khi ra khỏi trường, lại tiếp tục giúp họ trau giồi kiến thức, cách làm việc, cách tu thân, xử thế. Anh trọng sự học. Và anh tin tưởng ở thanh niên.
Anh yêu dân tộc, anh yêu cuộc sống, anh muốn gây một chút niềm tin ở ngày mai của đất nước. Anh làm sống lại Đông Kinh nghĩa thục, anh giới thiệu Đồng Tháp Mười, anh khảo cứu Ngữ pháp Việt Nam, sao tôi lại nghĩ ba công trình - sử, địa, ngữ học ấy đều hướng về một mục đích: Thương yêu nòi giống và tin tưởng ở khả năng của người, của đất, của tiếng mình. Cả những khi anh viết về cổ học Trung Hoa (Đại cương văn học sử Trung Quốc, Nho giáo: một triết lý chính trị, Đại cương triết học Trung Quốc, Cổ văn Trung Quốc) về tân kiến thức Âu - Mỹ (Tổ chức công việc theo khoa học, Thế hệ ngày mai, Một niềm tin…) hay dịch tiểu thuyết Anh, Pháp. Tôi cũng cho đó là một cách gián tiếp giúp cho văn hóa nước nhà. Mới đây, tình cờ đọc trên một tờ báo, thấy giới thiệu cuốn Một niềm tin là vốn viết với tất cả lòng yêu nước, tôi cho nhận xét đó đúng”.
Mời xem toàn tập II:
Nguyễn Hiến Lê - Đặc Tài viết Tựa Sách, Tập II - Nguyễn Hiền Đức sưu tầm và tuyển chọn
