Giòng sinh diệt miên viễn mãi tuôn về biển cả chân thường, nghiệp thức bốc hơi,
làm mây vô định, duyên đủ đầy hiện tướng nhân sinh!.
Giáo sử PGVN hàng ngàn năm qua xuất hiện bao nhiêu nhân tài thạch trụ cho ngôi
nhà chánh pháp; lưu lại trên sử sách,tồn đọng qua nhân cách hằn sâu trong tâm tư
của môn đồ pháp lữ. Những gót chân của các bậc chân đức khai mở Phật pháp
phương Nam, vâng, từ thuở ấy, Trung tâm Luy Lâu nở hoa, ngàn vạn gót sen rãi
khắp, mở đầu Trúc Lâm chánh giáo; Lâm Tế ẩn mình trong rừng Thiền tâm chứng,
qua bao đời Thạch trụ sơn môn “dĩ tâm truyền tâm”, làm giềng mối duy trì Tông
pháp. Thạnh suy là áng mây trôi, tán tụ là dòng sinh diệt. Những thời khắc biến
tướng, Lâm Tế tông lại mang lông vũ niệm Phật, có đôi lúc biến thành “Ứng phú
đạo tràng” để dung nhiếp đối cơ hạ liệt. Thủ thuật la hét đánh đập một thời thịnh
vượng, dụng các phương tiện đánh hét của vị khai tổ lâm Tế Nghĩa Huyền.để sau
biến tướng công án thoại đầu. Đến thế kỷ 12, Thiền sư Đại Huệ Tông Cảo- vị
Thiền sư xuất sắc nhất thời kỳ này, đã hình thành và phát triển lối tu tập Thiền
công án. Thời kỳ nhà Tống ra đời tập công án nổi danh Vô Môn Quan , cũng như
tập Bích Nham Lục của Viên Ngộ Khắc Cần và Bức Thập Mục Ngưu
Đồ của Khuếch Am Sư Viễn.
Thoại đầu biến thành cương lĩnh của Thiền viện Thiền tông, cứ thế, mỗi giai đoạn,
hành giả mỗi biến tấu pháp hành tương thích tự tánh, Lâm Tế chỉ còn là chiếc vỏ
truyền thừa của dòng sinh mệnh tông môn. Thiền sư đôi khi là Tịnh độ sư, Tịnh độ
sư nâng nghi tình”ai là người niệm Phật” lên thành công án! Nhật Bản cũng thế,
Lâm Tế tông chia nhánh cho thích ứng căn cơ đương đại, dẫu sao vẫn còn giữ
nguyên chất Lâm Tế khi mà Trung quốc, Việt Nam bị pha loãng giữa dòng liên lũy
trùng phùng. Qua Hàn Quốc có danh xưng Tào Khê thấp thoáng dáng dấp của
“Công án” và “Tịnh độ”, nhưng chưa đánh mất hương vị Thiền chất uyên nguyên
để kiến tánh.
Từ thuở tông Lâm Tế được vào Việt Nam truyền giới đàn của các chúa Nguyễn.
người truyền bá tư tưởng triết lý Tông Lâm Tế sâu rộng nhất là Thiền sư Minh
Hoằng Tử Dung đã sản sinh ra Thiền sư Liễu Quán là một vị Thiền sư xuất sắc và
ngộ đạo thông qua việc Tham công án- một hình thức tu tập đặc trưng và cốt lõi
của Thiền phái Lâm Tế. Ngoài ra cũng có Thiền sư Thạch Liêm thuộc Tông Tào
Động cũng truyền bá và giới thiệu phương pháp Thiền Thoại Đầu, công án.
Qua bao thế hệ đổi dạng thay hình, dưới mái Thiền môn Phật Việt cũng không còn
thuần chất Lâm Tế nguyên thủy, nhưng không vì thế mà sen và súng dị biệt.
***
Phật giáo bén rễ sâu vào mãnh đất từ Thuận Hóa vào Nam; Khánh Hòa, Phú Yên,
Bình Định,Quảng Nam, Thừa Thiên…mang hình thái đặc thù trong chốn Già Lam,
tuyệt nhiên Tông phong Lâm Tế chỉ còn trên danh nghĩa truyền thừa mà môn sinh
không còn “kiến tánh” được ấn chứng.
Ấy thế, ai bào các trưởng tử Như Lai không có nội lực hành trì? Các bậc chân tu,
nếu không là cao Tăng thạc đức thì cũng là ánh nhiên đăng tiếp Tăng độ chúng với
thân giáo và tâm hành. Bình Định là vùng đất không màu mỡ về kinh tế, nhưng
thấm đẫm đức tin tâm linh qua bao đời trầm lắng thịnh suy quốc mệnh. Huế nổi
danh một Báo Quốc, Khánh Hòa có Hải Đức thì Bình Định cũng là nơi cung ứng
cho Phật giáo bao Tăng tài uy đức xuất thân từ Nguyên Thiều.
Bình Định từng có một quốc sư Thích Phước Huệ, Hòa Thượng Thích Giác
Tánh,thì hiện đại thấp thoáng bóng chân sư nghiêm trì luật nghi tỏa uy đức bảo tồn
pháp mạch, thị hiên 74 năm hành hóa tiếp dẫn hậu lai, Tăng tài đào tạo; từng là
giáo thọ sư qua bao lớp học Tăng học Ni đương đại.Hậu học tôn kính Hòa Thượng
thượng Đồng hạ Chơn như một minh sư khả ái.Tên tuổi ngài gắn liền không những
vùng trời Phú Yên, còn rạng danh vào hàng thạch trụ Phật giáo.
Duyên bồi đắp giáo pháp qua các minh sư, tiếp học lý pháp qua các trường Phật
học; chương trình Trung Đẳng Chuyên Khoa Phật Học của Phật Học Đường Phước
Huệ tổ chức tại Tổ Đình Thập Tháp Bình Định ngài từng tham cầu;từng vào Nam
bồi dưỡng thế học.
Hòa thượng nhận được văn bằng tốt nghiệp Trung Đẳng Chuyên Khoa Phật Học và
được trúng tuyển vào Cao Đẳng Phật Học Viện Trung Phần, Hải Đức – Nha Trang
tỉnh Khánh Hòa năm 1974.Ngài không ngại xa xôi, tự đạp xe trên 10km đến chùa
Long Khánh, Quy Nhơn để cầu kiến những bộ kinh Đại thừa Lăng Nghiêm Trực
Chỉ, Lăng Già Tâm Ấn…từ các cao tăng bác lãm.
Suốt một đời chuyên tâm tu học và hành trì, Ngài luôn tâm niệm lời dạy của cố
HT Đổng Minh- người xuất gia khi tuổi còn trẻ, phải dành tất cả cho việc học, lúc
tuổi cao hơn, nên để tâm hành trì. Có học và có tu mới hoàn thành con đường xuất
gia được, vì thế, bổn phận của người xuất gia là Học cho đến cùng và Tu cho đến
chốn.
Qua bao thời khắc thạnh suy của thời cuộc, qua bao gian khó trong ngôi nhà Pháp
bảo, ngài không bao giờ bê trễ việc hành trì; thân giáo luôn đồng hành khẩu giáo là
gương sáng cho đàn hậu học; hạnh khiêm cung, kính trên nhường dưới phải chăng
là hạnh của một cao Tăng! Ngài được truyền trao tinh yếu từ các bậc Cao Tăng
Thạc Đức, trong đó có Hòa thượng Huyền Ấn và Hòa thượng Bình Chánh nên
Ngài luôn tạo duyên trao truyền Luật Học cho thế hệ Tăng Ni trẻ.
Bản thân đã là thế, nhưng nào quên trọng trách tiếp dẫn hậu lai khi mà cuộc sống
còn vây quanh bao “nhiêu khê” bế tắt; dẫn dắt đồ chúng áp dụng nông thiền của Tổ
Bá Trượng song hành việc học gia giáo; Thầy Thị Quả và Thầy Đồng Văn là học
Tăng đầu tiên của lớp gia giáo, nay hình thành Tăng sai nhận nhiệm vụ trong và
ngoài nước.Đây là lúc Ngài tiếp nhận ngôi chùa Bình An sau 1975 đầy gian khó.
Với hạnh nguyện: “Tiếp dẫn hậu lai báo Phật ân đức”, năm 1982, Hòa Thượng
nhận hai vị đệ tử xuất gia đầu tiên, ban cho Pháp tự: Giác Hiệp và Giác Quảng. TT.
Thích Giác Hiệp đã tốt nghiệp khóa III Trường Cao Cấp Phật Học Việt Nam cơ sở
II tại TP. Hồ Chi Minh, Tiến sĩ Phật học tại Đại Học Delhi, Ân Độ năm 2004, hiện
đang là Ủy viên HĐTS GHPGVN, Phó trưởng Ban Phật giáo Quốc tế Trung ương,
Phó Ban Trị sự GHPGVN tỉnh Lào Cai, giảng viên Học Viện Phật Giáo Việt Nam
tại Thủ đô Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh, khai sơn và trụ trì chùa Hiệp Giác TP. Hồ
Chí Minh. TT. Thích Giác Quảng hiện là Ủy viên Ban Nghi lễ BTS GHPGVN tỉnh
Bà Rịa – Vũng Tàu, trụ trì chùa Kim Long, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu. Có hơn 30 vị
đệ tử xuất gia khác của Hòa thượng, như: TT. Thích Giác Khánh, TT. Thích Giác
Hiển, ĐĐ. Thích Vạn Hương, ĐĐ. Thích Vạn Nhẫn, v.v…ngoài ra, rất nhiều đệ tử
y chỉ của Hòa thượng đã trưởng thành và hành Đạo khắp nơi trên thế giới, như:
Thượng tọa Thích Vạn Đức – Cộng Hòa Liên Bang Đức, Thượng tọa Thích Giác
Tín – Úc Châu, TT. Thích Đồng Phước – Hoa Kỳ, v.v…
Dĩ nhiên, ngoài những đệ tử chân truyền, còn nhiều học Tăng học Ni thành danh
cũng từ sự đào tạo tại Nguyên Thiều do Ngài xây dựng trên căn bản luật học. Với
Thân Khẩu Ý Giáo tròn đầy, đức hạnh thanh cao, Ngài nhiều lần được Giáo Hội
Phật giáo Việt Nam tỉnh Bình Định cung thỉnh vào hàng Thập sư Tôn chứng cho
nhiều giới đàn từ năm 2000 đến 2010 tại Bình Định, đặc biệt lên ngôi vị Giáo Thọ
A-xà-lê tại Đại Giới Đàn Kế Châu (2013) và Tâm Hoàn (2017),…
***
Hạt giống nẩy nở hoa thơm trên mãnh đất khô cằn thế sự. HT Đồng Chơn là một
trong vài ánh sao đêm trên nền trời Trung Việt. Chồi hoa cố vươn ra trong những
kẽ đấ, tuy mỏng manh nhưng dẫu sao cũng góp thêm sắc màu cuộc sống, xác định
cho dù suy vi, Phật pháp vẫn luôn có sức sống từ những chồi non thầm lặng. Dù
dòng Thiền Lâm Tế Nguyên Thiều. Chúc Thánh, Liễu Quán, Gia Phổ,Thiên Thai,
Tào Động…pháp mạch có gián đoạn, nhưng tông phong vẫn duy trì truyền thừa
nguồn cội.Đạo lực chí nguyện có cao vời cũng không qua khỏi luật vô thường; bản
mệnh thân lưu ly như Đức Bổn sư, cũng xuôi theo dòng sinh diệt nhân quả. Hòa
Thượng cho dù là ánh sáng giữa bầu trời đêm,hàng hậu học cũng phải chịu tâm
tang qua những dòng thơ văn tưởng niệm. Lời than ai oán, ái biệt ly khổ vẫn là
tiếng dế miên trường của kiếp nhân sinh, khi mà 22 tháng 3 năm 2020 là giờ khắc
quyết định kết thúc một kiếp người, nhưng là niềm tin khởi đầu tốt đẹp cho một
nhân lành cả đời người chuyên sâu hành trì tác duyên pháp sự của một cao Tăng.
Tuy trụ thế 74 năm, hạ lạp 52 mùa Hạ, nhưng dòng sinh diệt miên viễn không thể
hạn giới tâm nguyện của một bậc thánh thiện vô ngần.Tuy ngài truyền thừa tông
môn Lâm Tế, nhưng thủ đấc luật học đặc thù.
PGVN nói chung, môn đồ pháp quyến nói riêng đã vuột khỏi tầm tay một “hương
trắc mộc, thà là cánh hạc bay cho không gian cao rộng, còn hơn phận cá chép
trong chốn ao tù, khi nghiệp thức mãn phần.
