Tâm ý cân bằng hay tâm ý bất bình thường có ảnh hưởng rất quan trọng đến sức khỏe con người. Khoa học và y khoa đã chứng minh tâm thần bất an làm bất quân bằng lượng hormones (imbalance hormones) đưa đến tổn thương cho cơ thể.
Giải thưởng Nobel về sinh học, Elizabeth H. Blackburn đã cho biết: con người muốn sống lâu trăm tuổi thì ăn uống điều độ chiếm 25%, những yếu tố khác chiếm 25%, nhưng tâm lý cân bằng chiếm tới 50%!
Càng văn minh thì tâm càng khó an vì đời sống, nhu cầu của con người càng thêm phức tạp, càng nhiều luyến ái, quá lệ thuộc vào những ham muốn vật chất càng tăng thêm căng thẳng tâm thần (stress,) tạo nên bất quân bằng tâm lý, và càng thêm đau khổ nhiều hơn tiền nhân với lối sống giản dị hơn bây giờ.
Tóm lại, còn chúng sinh là còn họa bệnh tâm thân. Con người dù văn minh cở nào cũng không diệt tận tuyệt bệnh được mà chỉ chữa được nhiều bệnh tưởng là nan y bất trị ngày hôm qua. Dĩ nhiên là nhân loại cũng chưa biết cách làm chủ sinh lão tử dù đã có nhiều kiến thức và kinh nghiệm về nó. Đây là tâm tư lớn nhất của con người.
Trong lúc chờ khoa học tìm ra phương thuốc an thân tâm, trị bá bệnh mà không bị nghiện ngập, những lời khuyên tâm lý phổ thông, bổ tâm làm khỏe thân, ở dưới đây nếu chúng ta cố gắng tập được sẽ giúp ích phần nào cho sức khỏe hàng ngày của chính chúng ta.
1. Sống phải có mục tiêu rõ ràng, và với phương cách cùng nỗ lực để đạt được mục đích. Chúng ta cần một chút stress để tạo nên nổ lực thúc đẩy tham muốn được thành công như ý.
2. Giúp đỡ và bố thí sẽ cho ta niềm vui, tâm an lạc.
3. Gia đình hòa thuận đưa đến thương yêu, hạnh phúc.
4. Không tức giận, không sân, không lo, không si, không sinh bệnh.
5. Tâm phải an tĩnh, nhưng thân phải vận động!
Biết an tâm, dưỡng tâm, cải tâm, giúp cho tinh thần thoải mái, là một cách dưỡng sinh tốt nhất mà ai ai cũng biết từ cả ngàn năm nay nhưng chẳng mấy ai thực sự quan tâmcho đến khi có vấn đề với nó.
Tâm tĩnh thì thân tịnh, thân an thì cơ thể khỏe mạnh, tâm an và thân tịnh thì những hóa chất trong cơ thể được quân bình, trămbệnh có thể bình phục dễ dàng.
Hoạt động, giúp tuần hoàn máu, phát triển bắp thịt, gân cốt, sức lực dẽo dai. Hít thở đúng, đả thông kinh mạch, tăng nội lực,sinh khí (oxygen) trong cơ thể trở nên dồi dào, tốt cho não, tim, phổi, gan, lòng, ruột, cật, phèo, ...
Tâm phải an tĩnh, thân phải hoạt động, mới giữ cho hormonesđược cân bằng, đó là ba nguyên tắc chính của thuật dưỡng sinh.
Nhà thần kinh học Richard Davidson nhận xét: Nuôi dưỡng hạnh phúc, rèn luyện những phẩm tính của tâm thức, phát huy những nhãn quan tích cực. Cách tốt nhất để kích hoạt các điện mạch xúc cảm tích cực trong não là thông qua sự rộng lượng. Đây thực sự là một dạng phát hiện khoa học thần kinh thú vị vì có những viên ngọc của trí tuệ trong chiêm nghiệm truyền thống, Đức Đạt Lai Lạt Ma thường xuyên nói về điều này, cách tốt nhất để chúng ta được hạnh phúc đó là phải rộng lượng với những người khác. Và trong thực tế, bằng chứng khoa học bằng nhiều cách đã chứng minh điều đó, và cho thấy rằng có sự thay đổi hệ thống cấu trúc trong não bộ khi được kết hợp với các hành vi rộng lượng.” Phước Nguyên dịch theo The Buddhist and the Neuroscientist
Cho nên, sống khỏe mạnh không chỉ là ăn uống điều độ và vận động đúng cách, mà điều quan trọng nhất là tâm tính luôn vui tươi, tâm thái phải luôn tích cực, tâm tình luôn từ bi hỷ xả, tâm thể luôn năng động, tâm trí nên tập trung, tâm hồn luôn lạc quan.
