Sức khỏe & Đời sống

1/ COVID-19 chỉ lây nhiễm người lớn tuổi mà thôi.
 Đúng
 Sai
SAI
COVID-19 có thể lây nhiễm bất cứ lớp tuổi nào. Tuy nhiên, những người lớn tuổi và những người đang bị những
chứng bệnh về tim, phổi, thận hay tiểu đường thì dễ bị nguy hiểm hơn. Hiện tại chính phủ Québec đã cấm việc thăm
viếng của người thân đến các nhà dưỡng lão vì tỷ lệ tử vong của các người già bị lây nhiễm đặc biệt cao
2. Hiện nay chưa có loại thuốc nào để ngăn ngừa hay chữa COVID-19
 Đúng
 Sai
ĐÚNG  
Hiện nay chưa có một loại thuốc đặc biệt nào để chữa hay ngăn ngừa COVID-19. Tuy nhiên các bệnh viện vẫn cố
gắng chữa cho bệnh nhân bị nhiễm COVID-19. Các khoa học gia và các viện nghiên cứu trên thế giới đang nỗ lực
tìm thuốc chữa. Hiện nay đã có một vài loại thuốc đã được đem ra thí nghiệm. WHO cũng đang nỗ lực giúp các viện
nghiên cứu để tiến hành nhanh chóng trong việc tìm thuốc ngăn ngừa và chữa bệnh do COVID-19 gây ra.
3. Tắm nước nóng để tránh lây nhiễm COVID-19
 Đúng
 Sai
SAI, 
Tắm nước nóng KHÔNG ngừa bị lây nhiễm COVID-19. Bởi vì nhiệt độ cơ thể luôn luôn ở khoảng 36.5 độ C đến 37
độ C (97.7 độ F đến 98.6 độ F) cho dù có ngâm hay tắm trong nước nóng bao lâu. Thực ra thì tắm trong nước quá
nóng sẽ dễ bị phỏng. Biện pháp ngăn ngừa lây nhiễm COVID-19 tốt nhất là thường xuyên rửa tay bằng xà-bông hay
các loại thuốc rửa tay trong vòng ít nhất 20 giây. Đồng thời tránh dụi tay lên mắt, mũi và miệng.
4. Có nhiều phương pháp hữu hiệu để phòng ngừa COVID-19 được loan truyền trên internet.
 Đúng
 Sai
SAI, 
Những phương pháp như ăn tỏi, uống nước trà gừng, xúc miệng bằng nước muối hay thuốc tẩy, uống nước mỗi 15
phút, ... đều KHÔNG có tác dụng phòng ngừa lây nhiễm COVID-19, đôi khi còn nguy hiểm như trường hợp xúc
miệng bằng thuốc tẩy (bleach) hay giấm hoặc các hoá chất dùng để lau chùi.
Phương pháp tốt nhất vẫn là giữ gìn vệ sinh thường thức, và rửa tay thường xuyên bằng xà-bông, nước nóng nhiều
lần trong ngày trong vòng ít nhất 20 giây, đồng thời tránh sờ tay lên mắt, mũi và miệng, đừng quên lau chùi thường
xuyên điện thoại của chúng ta, vì đó cũng là chỗ để vi khuẩn bám vào. Chúng ta cần tránh xa đám đông, những
người vừa mới đi du lịch về. Chúng ta cũng phải bỏ thói quen bắt tay, ôm hôn. Hiện tại chính quyền Québec hô hào
chúng ta khi ra đường, vào siêu thị, bưu điện nên giữ khoảng cách 2 mét với người chung quanh. Đặc biệt chúng ta
phải hết sức cẩn thận không tiếp cận với những người đang bị nhiễm bệnh hoặc đang bị ho, hắt xì hay đang bị sốt
(lên cơn nóng) .
5. Vi khuẩn COVID-19 có thể sống trên bề mặt các vật dụng trong nhiều ngày.
 Đúng
 Sai
ĐÚNG 
Theo những nghiên cứu hiện nay thì coronavirus (COVID-19) có thể sống tới khoảng 3 giờ trong không khí, 6 giờ
trên bề mặt các vật dụng bằng đồng (copper), 24 giờ trên mặt các giấy cứng (cardboard), và từ 2 đến 3 ngày trên bề

mặt của thép không rỉ (stainless steel) và nhựa (plastic). Để tiêu diệt chúng thì chúng ta cần lau chùi bề mặt của các
vật dụng này bằng nước nóng, xà bông, và hoá chất khử trùng và phải thường xuyên rửa tay.
Khi nào chúng ta rửa tay?
*Trước và sau khi nấu bếp.
* Trước và sau khi ăn
* Sau khi đi vệ sinh
*Trước và sau khi đeo khẩu trang
* Sau khi đi chợ, sau khi cầm quần áo dơ đi giặt,
Chúng ta rửa tay bằng xà bông và nước nóng hoặc dung dịch sát trùng chứa ít nhất 60% alcool.
6. Triệu chứng của COVID-19 nhanh chóng được phát hiện
Đúng
 Sai
SAI, 
Những triệu chứng của COVID-19 có thể hiện ra từ 1 đến 14 ngày sau khi tiếp xúc với mầm bệnh. Tuy chưa có triệu
chứng, nhưng những người mắc bệnh có thể truyền sang cho người khác. Có người bị lây nhiễm mà chỉ bị những
triệu chứng rất nhẹ.và đa số triệu chứng sẽ biến mất như những cảm cúm thông thường.
Tuy nhiên những bệnh nhân từ 65 tuổi trở lên, hoặc những bệnh nhân có vấn đề sức khỏe về tim mạch, phổi, tiểu
đường có thể bị những biến chứng nguy hại như viêm phổi, suy phổi, suy thận dẫn đến tử vong.
Xác xuất bị nhiễm COVID-19 cao hơn khi người bệnh, bị ho khan cùng với chứng đau cổ họng, sốt cao. Nhất là nếu
họ đã tiếp xúc với những người vừa đi ngoại quốc về, hoặc những người đã bị dương tính với test COVID-19
Những triệu chứng thường thấy khác là nhức đầu, nhức mỏi, tiêu chảy, buồn nôn.
Một số khác, có thể bị giảm hay mất vị giác và khứu giác. Hiện tại đây là những triệu chứng giúp người lây nhiễm,
nhất là những người trẻ thường ít triệu chứng, cảnh giác để mau chóng tự cách ly.
Nhưng khi người bệnh với một số triệu chứng vừa kể cộng thêm triệu chứng khó thở, sốt cao phải nhanh chóng vào
nhà thương để tránh những biến chứng suy phổi đột ngột.
Theo tài liệu của Radio Canada ngày 29/03/2020, khoảng 1/5 bệnh nhân nhiễm COVID-19 phải nhập viện.
7. Tất cả mọi người sống chung quanh khu vực đang bị ảnh hưởng bởi COVID-19 nên đi thử
nghiệm xem có bị lây hay không.
 Đúng
 Sai
SAI, 
Điều này hoàn toàn KHÔNG đúng, vì cho dù quý vị có những triệu chứng như sốt, ho khô, đau cổ họng thì cũng
chưa chắc đã nhiễm COVID-19, vì đó cũng là triệu chứng của cảm cúm thông thường. Hãy liên lạc với bác sĩ gia
đình để xin ý kiến, hoặc gọi sô 1-877- 644-4545 (Tỉnh bang Québec), trừ trường hợp khẩn cấp, chúng ta không nên
gọi số 911. Bởi vì đi đến những trung tâm thử nghiệm là đã đi vào những nơi có thể đang có vi khuẩn COVID-19 của
những người mắc bệnh đến trước. Nên biết rằng vi khuẩn này có thể sống trong không khí 3 giờ sau khi người
nhiễm bệnh ho, khiến vi khuẩn bay ra theo nước bọt của họ. Đó là cách truyền nhiễm chính của COVID-19, và đó
cũng là lý do tại sao chính phủ khuyên dân chúng nên tránh ra ngoài hoặc vào chỗ đông người khi không cần thiết
(distanciation sociale).
9. Ăn nhiều tỏi sẽ tránh bị lây COVID-19
 Đúng
 Sai

SAI, 
Tỏi được xem là loại thực phẩm lành mạnh vì có đặc tính chống vi khuẩn. Tuy nhiên KHÔNG có một chứng minh
nào cho thấy rằng ăn tỏi sẽ chống được được loại vi khuẩn mới COVID-19 này cả.
10. COVID-19 là đại dịch khủng khiếp, giết hại nhiều người trên thế giới hơn cảm cúm influenza
 Đúng
 Sai
ĐÚNG.
Tỷ lệ tử vong của COVID-19 (cỡ 2 đến 5%), tương đối ít hơn SRAS năm 2002-2003 (10%), MERS (30%) nhưng
nhiều hơn cảm cúm thường của hàng năm gấp 20-50 lần. Ngược lại COVID-19 lan truyền rất nhanh chóng, vượt
hơn SRAS rất nhiều nên đưa đến số nhiễm bệnh rất cao. Theo thông tin của chiều ngày 29/03/2020 số ca bệnh là
704,095 và tử vong là 33,509 trên thế giới. Trong khi đó bệnh SRAS có 8000 ca bệnh và 774 tử vong do bệnh
SRAS.
Các chuyên gia y tế ước định rằng nếu không dùng cách ngăn ngừa thì trung bình mỗi người mắc bệnh COVID-19
sẽ lây qua cho 2,3 người. Các nhà nghiên cứu gọi đây là Hệ Số Lây Nhiễm (Indice de Contagion). Hệ số lây nhiễm
của COVID-19 là 2, so với cúm hàng năm: 1 và cúm Espagnol: 2,2. Nhưng lưu ý đây chỉ là con số trung bình vì một
người mắc bệnh COVID-19 có thể lây cho 100 người, nhưng một người khác cũng nhiễm lại không lây cho ai cả.
Hiện tại chưa có thông tin về việc vi khuẩn COVID-19 sẽ không trở lại người đã nhiễm chúng.
11 Để chống lây bệnh chúng ta phải luôn ra đường với khẩu trang và găng tay
Đúng
Sai
SAI
Theo khuyến cáo của chính phủ Québec, chỉ những người nhiễm bệnh hoặc những nhân viên y tế săn sóc người bị
nhiễm mới phải đeo khẩu trang, và sau đó phải bỏ đi không được dùng lai (usage unique), Chức năng chính của
khẩu trang để bảo vệ những người khác không bị nhiễm vi khuẩn chứ không có nhiều hiệu quả với người đeo vì vi
khuẩn tấn công chúng ta chủ yếu qua đôi tay. Một lần nữa biện pháp hữu hiệu để ngừa vi khuẩn vẫn là việc rửa tay
thường xuyên và đúng cách. Chúng ta không nên mang găng tay khi đi chợ, hay khi đi ra ngoài nhưng cần phải rửa
tay nhiều lần và ngay khi về nhà, tránh để tay vào mặt vì người đeo găng tay cũng có thể bị nhiễm khi họ sờ llên
mặt với găng tay.
12. Xịt hóa chất có chất cồn (alcohol) hay chất tẩy (Chlorine) lên người để diệt COVID-19
 Đúng
 Sai
SAI, 
Xịt rượu hay Chlorine lên người hay quần áo KHÔNG thể diệt được COVID-19, nếu nó đã nhiễm vào trong người.
Xịt những hoá chất nói trên có thể làm hư hại quần áo, phỏng da và hại mắt. Các hoá chất nói trên được dùng để lau
chùi mặt bàn, mặt bếp, tay nắm cửa …, chứ không dùng trên người.
13. Xúc miệng bằng thuốc tẩy (bleach) sẽ không bị nhiễm COVID-19
 Đúng
 Sai
SAI, 
RẤT NGUY HIỂM, không nên xúc miệng bằng bleach hay bất cứ loại hoá chất nào dùng để tẩy rửa, lau chùi ...
Những loại hoá chất này rất nguy hiểm và chỉ dùng để lau chùi hoặc tẩy rửa các vật dụng bên ngoài mà thôi.

Gần đây nhất hàng trăm người bên Iran đã bị thiệt mạng hay bị suy thận mù mắt khi đã uống Méthanol vì tin tưởng
rầng hóa chất này (thường có trong rượu lậu, trong một số dung dịch tẩy rửa) sẽ giúp chống cơ thể chống lai vi
khuẩn COVID-19.
Biện pháp ngăn ngừa lây nhiễm hữu hiệu nhất vẫn là rửa tay bằng xà-bông và nước nóng, tránh sờ tay lên mắt, mũi
và miệng, tránh những nơi đông người.
14. Coronavirus (COVID-19) KHÔNG truyền nhiễm ở những nơi có khí hậu nóng và ẩm ướt
 Đúng
 Sai
SAI, 
Theo dữ kiện khoa học thì COVID-19 có thể truyền nhiễm ở bất cứ nơi nào, kể cả những nơi có khí hậu nóng và ẩm
ướt.
15. Các loại thuốc kháng sinh (antibiotic) có thể giúp ngăn ngừa hoặc chữa bệnh gây ra bởi
COVID-19.
 Đúng
 Sai
SAI, 
Các loại thuốc kháng sinh chỉ diệt vi trùng (bacteria) chứ KHÔNG thể diệt vi khuẩn (virus). Bởi vì COVID-19 là vi
khuẩn, thế cho nên thuốc kháng sinh KHÔNG được dùng để ngừa hay chữa vi khuẩn.
Thế giới cũng chưa có vaccin cho loạ vi khuẩn này.
Tuy nhiên , hiện tại thuốc trụ sinh Azithromycine đang được nghiên cứu cùng với thuốc Hydroxychloroquine như
thuốc trị liệu chữa dứt vikhuẩn cOVID-19. Hy vọng chúng ta sớm có tin vui chính thức để nạn dịch kinh hoàng hiện
tại được nhanh chóng khống chế.
16. Muỗi KHÔNG thể truyền COVID-19 từ người này qua người khác.
 Đúng
 Sai
ĐÚNG
Cho đến ngày hôm nay, KHÔNG có dữ kiện nào cho thấy rằng muỗi có thể truyền COVID-19 từ người này qua
người khác. COVID-19 là loại vi khuẩn truyền theo đường hô hấp như ho, hắt hơi, nước bọt hoặc nước mũi. Thế cho
nên người đã bị nhiễm COVID-19 nên đeo khẩu trang để tránh truyền bệnh qua người khác. Đồng thời chúng ta nên
GIỮ KHOẢNG CÁCH khi giao tiếp (distanciation sociale).
17. Thường xuyên rửa mũi bằng các loại thuốc rửa mũi (saline) sẽ ngăn ngừa lây nhiễm COVID-19
 Đúng
 Sai
SAI, 
KHÔNG có một chứng minh nào về việc dùng nước rửa mũi (saline) giúp ngăn ngừa nhiễm COVID-19. Cho dù có
một số trường hợp cho thấy rửa mũi bằng saline có thể giúp người bị cảm cúm thông thường mau lành bệnh hơn,
nhưng vẫn KHÔNG thể ngăn ngừa các bệnh truyền nhiễm qua đường hô hấp.
18. Chó, mèo có thể truyền COVID-19 qua con người.
 Đúng

 Sai
SAI, 
Qua những dữ kiện khoa học thì chó, mèo KHÔNG truyền vi khuẩn qua người, nhưng trái lại chúng có thể bị nhiễm
vi khuẩn của người. Tuy nhiên sau khi tiếp xúc với thú vật thì chúng ta cũng nên rửa tay bằng xà-bông với nước
nóng hoặc dùng các hoá chất rửa tay có bán trên thị trường.
19. Vaccin chống viêm phổi (pneumonia) bảo vệ con người chống lại COVID-19
 Đúng
 Sai
SAI, 
Vaccin chống viêm phổi KHÔNG chống được COVID-19, bởi vì đây là loại vi khuẩn mới. Các khoa học gia trên thế
giới đang hết sức chạy đua với thời gian để tìm thuốc chữa và thuốc ngừa. Tuy nhiên y khoa vẫn khuyên chủng
ngừa viêm phổi để bảo vệ sức khoẻ.
20. Bị nhiễm COVID-19 cũng như bị án tử hình
 Đúng
 Sai
SAI, 
Theo những dữ kiện hiện nay thì 81% những người bị nhiễm COVID-19 là ở trong trường hợp nhẹ. Những người
khoẻ mạnh có thể khỏi bệnh nhanh chóng như bị cảm cúm thường. Chỉ có 2.3% người đã bị chết vì COVID-19.
Những người hiện đang bị bệnh về tim, phổi hay tiểu đường mới bị xem là nguy hiểm.
21. Máy thổi hơi nóng làm khô tay ở các phòng vệ sinh có tác dụng diệt COVID-19
 Đúng
 Sai
SAI, 
Máy thổi hơi nóng làm khô tay ở các phòng vệ sinh KHÔNG có tác dụng diệt COVID-19. Hãy rửa tay bằng xà-bông
hay thuốc rửa tay để diệt virus, máy hơi nóng chỉ giúp làm khô tay nhanh hơn mà thôi.
22. Gần đây có tin thuốc Hydroxychloroquine đã được Pháp và New York, Hoa Kỳ, dùng thử để
chữa bệnh dịch COVID-19. Như thế chúng ta có nên mua thuốc này để tự phòng ngừa lây nhiễm
hay không?
 Nên
 Không nên
SAI
KHÔNG nên.
Hydroxychloroquine (plaquenil) là một thuốc dùng chữa bệnh đau khớp xương ( Arthrite rhumatoide) và
Lupus trong rất nhiều năm qua , và tương đối an toàn tuy nhiên cũng có ít tác dụng phụ ( effet
secondaire) nghiêm trọng: đó là loạn nhịp tim có thể đưa đến đứng tim ( allongement QT et torsade de
pointes) và hư viêm mão (atteinte rétinienne) trong một số rất ít bệnh nhân. 
Hydroxychloroquine  ( Plaquenil) đã được thử nghiệm trên một số bệnh nhân nhỏ và có vẻ hiệu nghiệm
để ngăn chặn sự xâm nhập và sinh sản của COVID 19. Nhưng những kết quả này phải được xét nghiệm

lại bởi những nghiên cứu khoa học quy mô hơn trước khi được chấp thuận để dùng cho đại chúng.
Những nghiên cứu này đang diễn tiến ở nhiều nơi trên thế giới và sẽ kết thúc trong vài tuần nữa.
Hiện giờ người ta dùng tạm Hydroxychloroquine ( Plaquenil ) cho những ca bệnh nặng nhập viện , trong
khi chờ đợi kết quả các nghiên cứu khoa học. Các ủy ban y tế hiện giờ CẤM bác sĩ viết toa Plaquenil cho
đại chúng vì chưa có kết quả xác định và cũng để ngăn ngừa sự khan hiếm của loại thuốc này.
Ngoài ra Institut de Cardiologie de Montréal đang nghiên cứu về loại thuốc Colchicine, (được dùng để điều trị bệnh
gout) trong hy vọng thuốc này sẽ giảm thiểu được mức nguy hại ở phổi gây nên bởi vi khuẩn COVID-19.
Quý vị nên tránh tùy tiện uống thuốc, Trong trường hợp cảm cúm chỉ có thuốc Tylénol là an toàn để giảm đau, giảm
sốt.
23. Siêu vi khuẩn COVID-19 sẽ biến mất (bị tiêu diệt) vào mùa Hè bởi khí hậu nóng.
 Đúng
 Sai
SAI, 
Với những virus gây cảm cúm thông thường thì khí hậu mùa Hè sẽ làm chúng yếu đi nên kháng thể của người dễ
chống lại. Tuy nhiên, vì vi khuẩn COVID-19 quá mới, nên khoa học chưa thể tiên đoán được. Điều tốt nhất vẫn là
giữ gìn vệ sinh theo những lời khuyên của bác sĩ hay cơ quan y tế để bảo vệ sức khoẻ.
24. Hàn Thử Biểu (thermal scanner) có hiệu quả để kiểm chứng xem có bị nhiễm COVID-19 hay
không?
 Có hiệu quả
 Không chính xác
 Không hiệu quả
KHÔNG CHÍNH XÁC
Hàn thử biểu chỉ có hiệu quả khi người bị nhiễm virus đã bị lên cơn sốt khiến thân nhiệt tăng. Tuy nhiên KHÔNG
CHÍNH XÁC với những người vừa bị lây nhiễm, bởi vì phải từ 2 đến 10 ngày sau khi bị lây nhiễm, con coronavirus
mới làm người bị nhiễm lên cơn sốt.
25- Khi bị cách ly, chúng ta có thể ra ngoài đi dạo vài phút.
Đúng
Sai
SAI
Những người mới từ nước ngoài về đều phải tuân thủ việc cách ly 14 ngày. Dù không có triệu chứng, chúng ta
KHÔNG CÓ QUYỀN ĐI DẠO NGOÀI ĐƯỜNG, không có quyền đi chợ trừ khi chúng ta đi thử test COVID-19.
Và ngay cả khi test COVID-19 là âm tính ( négatif), những người mới đi du lịch ngoại quốc về cũng phải tuân thủ thời
gian cách ly 14 ngày.
Bất kỳ ai mặc dù không đi du lịch, không có tiếp xúc với người dương tính, khi bắt đầu có những triệu chứng cảm
cúm nhẹ hay nặng đều phải tránh ra đường, và hết sức cẩn thận khi giao tiếp với người cùng nhà.
26 Xông hơi là một cách chữa trị hữu hiệu COVID-19 ?
Đúng
Sai
HOÀN TOÀN SAI.

Gần đây dân cư trên mạng truyền nhau cách trị liệu bằng xông hơi được cho là thần dược cho người nhiễm COVID-
19.
Xông hơi là cách chữa dân gian quen thuộc giúp cơ thể bớt căng thẳng mệt mỏi, giảm bớt viêm xoang, tăng cường
hệ thống miễn dịch của cơ thể qua việc nâng cao thân nhiệt kích thích tế bào...
Nhưng trong trường hợp thực sự đã bị nhiễm COVID-19, chúng ta cần phải tránh xông hơi vì vi khuẩn sẽ theo hơi
nước lan tỏa rộng khiến xác xuất lây truyền tăng nhanh. Các phòng cách ly trong bệnh viện dành cho những người
bị bệnh truyền nhiễm được thiết kế theo nguyên tắc ngược lại với hệ thống đặc biệt để không khí trong phòng bệnh
nhân không bị lan truyền ra khắp nơi trong nhà thương.( Chambre à pression négative).
Ngoài ra, khi bị sốt, người bệnh đã bị mất nước, nếu không lưu ý, xông hơi sẽ gia tăng sự mất nước
(déshydratation). Khi bị sốt, huyết áp thường bị giảm, hơi nóng do xông hơi làm giãn các mạch máu góp phần vào
việc giảm huyết áp khiến người bệnh có thể bị ngất xỉu. Và chúng ta cần lưu ý: sốc nhiễm khuẩn (sepsis) cũng là
một trong những biến chứng nguy hiểm của COVID-19 với sự tụt huyết áp nghiêm trọng.
Vì thế tuy xông cũng có nhiều tác dụng tốt nhưng không thích hợp với những trường hợp nhiễm COVID-19.
Nguồn: Viet Heritage Renaissance
Bs Dương Đình Huy, BS Phan Xuân Trường, BS Cấn Thị Bích Ngọc